تجربه کاربری (UX) چیست؟
تجربه کاربری یا USER EXPERIENCE به بیان ساده UX یعنی تجربه و ذهنیتی که از محصولات، خدمات، سایت، اپلیکیشن یا نرم‌افزار شما در ذهن کاربران شما باقی می‌ماند. زمانی که کاربر نتواند آن چیزی که دنبالش می‌گردد راحت پیدا کند یا وقتی می‌خواهد تصمیم بگیرد گزینه موردنظر در نزدیک‌ترین مکان ممکن نباشد، قطعاً تجربه لذت‌بخشی از کار با محصول یا سرویس شما نخواهد داشت. فرض کنید پس از طراحی سایت فروشگاهی که از رابط کاربری (UI) زیبا و طراحی بسیار جذابی بهره می‌برد و محصولاتتان هم قیمت و کیفیت بسیار خوبی دارند، وقتی مشتری وارد صفحه محصول می‌شود و می‌خواهد خرید کند ولی زمان زیادی را صرف جستجو و سپس مراحل پرداخت کند، اینجاست که ممکن است دست از خرید بکشد و سایت شمارا به‌کلی فراموش کند.
تجربه کاربری(UX) و رابط کاربری (UI) چه تفاوتی دارند؟
در دنیای امروز، خلاقیت و طراحی چشم‌نواز اهمیت زیادی پیداکرده است. به همین دلیل دو برگ خرید رابط کاربری و تجربه کاربری بیش‌ازپیش مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این بخش به بررسی معنای دقیق هر یک از این عبارت بپردازیم و تفاوت‌های میان آن‌ها را مشخص می‌کنیم تا کاربرد هرکدام برای شما روشن‌تر شود. رابط کاربری یا واسط کاربری به مجموعه صفحات، تصاویر و المان‌های بصری مانند دکمه‌ها و آیکون‌ها گفته می‌شود که کاربر برای تعامل با یک دستگاه یا برنامه از آن‌ها استفاده می‌کند. منظور از تجربه کاربری هم آن تجربه و حسی است که کاربر در هنگام تعامل با بخش‌های مختلف از محصولات و سرویس‌های یک شرکت دارد که شامل نحوه تعامل او با رابط شماست. درواقع دلیلی که کاربر به وبسایت یا اپلیکیشن شما وارد می‌شود محتوای شماست. رابط کاربری نیز مجموعه ابزارهایی است که کاربر برای تعامل با آن محتوا از آن‌ها استفاده می‌کند. و اینکه مصرف آن محتواها تا حد ممکن برای کاربر ساده باشد و با حس خوبی شمارا در ذهن خود به یاد آورد، درواقع همان تجربه کاربری است.
درنهایت می‌توان گفت که رابط کاربری درواقع بخش بسیار مهمی از تجربه کاربری می‌باشد. از طرف دیگر UX یک مفهوم بسیار کلی است و مسیر را برای UI مشخص می‌کند. اما درنهایت هر یک هویت منحصربه‌فردی برای خوددارند و این دو به‌هیچ‌وجه با یکدیگر هم‌معنی نیستند. درست است که این دو عبارت بسیار به هم نزدیک هستند، اما نمی‌توان آن‌ها را به‌جای یکدیگر استفاده کرد. بلکه باید از هر یک به همراه دیگری صحبت کرد، البته به‌شرط آنکه هر دو به‌درستی درک شوند. برای داشتن یک طراحی خوب باید طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری هر دو به بهترین نحو انجام شود و درنهایت به‌طور صحیح باهم ادغام گردند. این یعنی لازم است که طراحان UX و UI یک همکاری نزدیک داشته باشند تا کار هر دو طراح تا جای ممکن ساده شود و بتوانند محصول را به بهترین شکل تولید کنند. پس یک طراح UI خوب حتماً باید طراحی UXرا درک کند و اهمیت آن را بشناسد و همچنین این امر برای یک طراح UX خوب نسز صادق است. درنتیجه هر دو مهم و لازم‌وملزوم یکدیگر هستند.
اجزای UX را بهتر بشناسیم
تجربه کاربری دارای اجزای مختلفی است که باید به آن‌ها توجه داشته باشیم.
طراحی تعاملی (INTERACTION DESIGN)
هیچ‌چیز از تعامل اصولی و دوطرفه مهم‌تر نیست، اگر می‌خواهید واقعاً بهترین تجربه را برای کاربرتان ایجاد کنید. ازآنجایی‌که کاربر به واسطه UI با شما تعامل دارد، باید طوری المان‌های تجربه کاربری را تعاملی طراحی کنید که نزدیک‌ترین رابطه با انسان‌ها شکل بگیرید و خیلی ساده بتوانند با شما ارتباط متقابل داشته باشند.
طراحی رابط کاربری (USER INTERFACE DESIGN)
راحی UI را می‌توان یکی از زیرمجموعه‌های طراحی UX در نظر گرفت؛ چراکه باید با به‌کارگیری المان‌های دیداری مانند رنگ‌ها و تصاویر بتوانید بهترین تجربه را به کاربر خود انتقال دهید و کاری کنید که از تعامل با سیستم شما احساس خرسندی کند.
در دسترس بودن (ACCESSIBILITY)
بهترین تجربه برای کاربر زمانی رقم می‌خورد که هر چه دنبالش می‌گردد و به آن نیاز دارد در کوتاه‌ترین زمان و در بهترین جای ممکن در اختیارش قرار بگیرد. اگر مخاطب شما نتواند سریع و ساده به چیزی که می‌خواهد دسترسی داشته باشد، از تعامل با سیستم شما ناامید می‌شود.
داشتن کاربرد مشخص (USABILITY)
اگر یک محصول زیبا و جذاب باشد و از بهترین المان‌های طراحی بهره بگیرد، ولی کاربرد خاصی نداشته باشد، تقریباً می‌توان گفت که هیچ سودی نخواهد داشت. شما باید امکانی را برای کاربر خود فراهم کنید که برای او مفید باشد و بتواند گره‌ای از کار خود باز کند. در این زمان است که تجربه کاربری مؤثری برایش رقم می‌خورد. به‌عنوان‌مثال بسیاری از محصولات، خدمات یا سخت‌افزارها و نرم‌افزارهایی که این روزها می‌بینید برای افراد دارای معلولیت، کاربردپذیری خوبی ندارند.
معماری اطلاعات (INFORMATION ARCHITECTURE)
موضوع اطلاعات اهمیت بسیار زیادی دارد و کاربران دوست دارند به اطلاعات موردنظرشان دسترسی داشته باشند. هر چه بتوانید بهتر و ساده‌تر اطلاعات موردنیاز مخاطبان را به‌صورت دسته‌بندی شما در اختیارشان قرار دهید، تجربه بهتری را برایشان ساخته‌اید.
مراحل طراحی UX
طراحی تجربه کاربری یک فرایند پیوسته و مهم است که باید مراحل مختلف آن به‌درستی و به ترتیب انجام شود تا بتواند به خروجی مطلوب خود برسید. در این قسمت می‌خواهیم بیشتر از مراحل طراحی تجربه کاربری برایتان بگوییم.
استراتژی
هیچ کاری بدون داشتن یک استراتژی درست و مدون به نتیجه نمی‌رسد. طراحی تجربه کاربری نیز از این جمله موارد است. شما باید در استراتژی خود تمامی موارد را بررسی کنید، به‌درستی هدف‌گذاری کرده و تاکتیک‌های خود را مشخص کنید.
تحقیقات
تحقیق کردن مرحله بعدی است. باید بر روی نقاط ضعف و قوت محصول یا خدمات خود بررسی داشته باشید. نیاز، سلایق و رفتار کاربران خود را بهتر بشناسید و تحقیقات بازاری قدرتمندی داشته باشید. با یک تحلیل درست می‌توانید رفتارشناسی درستی از مخاطبان خود داشته باشید.
طراحی اولیه
در این مرحله طرح موردنظر و مسیری که کاربر طی می‌کند همراه با اقدامات احتمالی او باید به‌صورت دستی روی کاغذ کشیده شود تا ببینید از ابتدا تا انتها قرار است چه اتفاقی رخ دهد و چه تجربه‌ای در انتظار کاربر است.
تولید اولیه
در این مرحله بر اساس طرح اولیه یک نمونه اولیه و آزمایشی انجام دهید تا بتوانید مرحله آزمودن باگ‌ها و ارزیابی مشکلات احتمالی را به‌خوبی بگذرانید و به نسخه نهایی نزدیک شوید.
ارزیابی و تست
حالا زمان ارزیابی نمونه اولیه است تا بتوانید با شناسایی مشکلات و باگ‌های موجود، نمونه نهایی را با کمترین مشکل ممکن روانه بازار کنید.
انتشار محصول نهایی
بعد از ارزیابی‌های انجام‌شده و برطرف کردن خطاها و ساده‌سازی تجربه کاربری، می‌توانید محصول نهایی خود را منتشر کنید تا با دریافت بازخوردهای لازم بتوانید در جهت بهبود آن گام بردارید.
حرف پایانی
تجربه کاربری یا USER EXPERIENCE یکی از مهم‌ترین قسمت‌های حوزه دیجیتال مارکتینگ است که باید موردتوجه فعالین این بخش قرار بگیرد. هرچه بیشتر در این بخش اطلاعات کسب کنید و آن اطلاعات را از مرحله حرف و تحلیل به عمل نزدیک کنید، قطعاً بیشتر در ذهن کاربران باقی می‌مانید.
