امکان سنجی بیزینس پلن و استراتژی کسب و کار دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند که در فرآیند ارزیابی و توسعه یک کسب و کار نقش دارند.
امکان سنجی بیزینس پلن
یک مرحله در فرآیند توسعه بیزینس پلن است که هدف آن بررسی و برآورد هزینه ها و درآمدهای پیاده سازی طرح بیزینس پلن است. این مرحله شامل برآورد هزینه ها و درآمدهای پیاده سازی، ایجاد ترازنامه، برآورد جریان نقدی و پیش‌بینی سود و زیان می شود. در این مرحله، اندازه کل، رشد آینده و روندهای فعلی بازار انتخابی بررسی می شود و عوامل مانند علاقه کلی صنعت به کالا یا خدمات و یافتن مشتریان جدید در نظر گرفته می شوند.
با توجه به منابع ارائه شده، امکان سنجی بیزینس پلن به معنای بررسی و ارزیابی قابلیت‌ها و امکان عملیاتی و تجاری سازی یک ایده یا یک طرح کسب و کار است. این فرآیند، که به عنوان Feasibility Study شناخته می‌شود، شامل تحلیل هزینه‌ها و فعالیت‌های مورد نیاز برای ایجاد و راه‌اندازی یک کسب‌وکار است. امکان سنجی بیزینس پلن بر اساس تحقیقات اولیه انجام می‌شود و تجزیه و تحلیل امکان‌سنجی کمک می‌کند تا هزینه‌ها و فعالیت‌های مورد نیاز برای ایجاد و راه‌اندازی یک کسب‌وکار مشخص شوند. این فرآیند از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا به ذینفعان کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد دوام و موفقیت بالقوه پروژه یا سرمایه‌گذاری پیشنهادی بگیرند.
استراتژی کسب و کار
استراتژی کسب و کار، بخشی از بیزینس پلن است که بر اهداف و عملیات کلی یک کسب و کار متمرکز است. این استراتژی شامل برنامه مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار است. بیزینس پلن، برنامه مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار همه سند جامع است که استراتژی و عملیات کلی یک کسب و کار را مشخص می کند.
تفاوت
امکان سنجی بیزینس پلن، یک مرحله در فرآیند توسعه بیزینس پلن است که برآورد هزینه ها و درآمدهای پیاده سازی را شامل می شود. در مقابل، استراتژی کسب و کار، بخشی از بیزینس پلن است که بر اهداف و عملیات کلی یک کسب و کار متمرکز است. در حالی که امکان سنجی بیزینس پلن بر برآورد هزینه ها و درآمدهای پیاده سازی متمرکز است. استراتژی کسب و کار بر برنامه مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار متمرکز است.
استراتژی کسب و کار به مجموعه‌ای از تصمیمات استراتژیک اشاره دارد که توسط مدیران برای دستیابی به اهداف و رشد بهینه در محیط رقابتی اتخاذ می‌شود. این استراتژی‌ها بر اساس تحلیل دقیقی از محیط داخلی و خارجی سازمان، بازارها، رقبا، و منابع موجود تدوین می‌شوند.
استراتژی کسب و کار معمولاً شامل تصمیمات مهمی در زمینه‌های مختلف مانند بازاریابی، مالی، عملیات، منابع انسانی، تحقیق و توسعه، و فناوری است. که با هدف ایجاد تطابق بهینه با اهداف کلان و رشد پایدار، به صورت یکپارچه در سازمان اجرا می‌شوند.
یک استراتژی کسب و کار داشتن، به مدیران کمک می‌کند تا تمرکز کنند بر روی رسیدن به اهدافشان و بتوانند روی برجسته کردن نقاط قوتشان تمرکز کنند و از آن‌ها به عنوان یک مزیت رقابتی استفاده کنند. همچنین به مدیران امکان می‌دهد کنترل بیشتر فعالیت‌ها را برای رسیدن به اهداف خود در دست بگیرند.
در مجموع، استراتژی کسب و کار نقش حیاتی در موفقیت هر سازمان و شرکت بازی می‌کند و به عنوان بال پرواز هر کسب و کار محسوب می‌شود.
بیزینس پلن، طرح مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار همگی اسناد مهم و مرتبط با یکدیگر در فرآیند توسعه و ارزیابی یک کسب و کار هستند، اما هر کدام بر جنبه خاصی تمرکز دارند:
بیزینس پلن
طرح کسب و کار یا بیزینس پلن ، سندی جامع است که اطلاعات کلی درباره یک کسب و کار را ارائه می‌دهد و شامل برنامه مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار می‌شود.
بیزینس پلن یا طرح کسب و کار، سندی مکتوب است که به طور مفصل توضیح می‌دهد چگونه یک کسب و کار یا استارتاپ اهداف خود را تعریف می‌کند و چگونه می‌خواهد به آن اهداف دست یابد. این سند شامل اطلاعات مربوط به محصولات یا خدمات، بازار هدف، استراتژی‌های رقابتی و مدل درآمدی است.
بیزینس پلن معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
خلاصه اجرایی: معرفی کلی از کسب و کار و اهداف آن
معرفی شرکت: اطلاعات درباره شرکت، تاریخچه، مأموریت و چشم‌انداز
محصولات و خدمات: توضیح درباره محصولات و خدمات ارائه شده
تحلیل بازار: بررسی بازار هدف، رقبا و موقعیت شرکت در بازار
استراتژی بازاریابی: توضیح درباره استراتژی‌های بازاریابی و فروش
تیم مدیریتی: معرفی تیم مدیریتی و تخصص آن‌ها
برنامه عملیاتی: توضیح درباره فرآیندها و عملیات شرکت
برنامه مالی: پیش‌بینی‌های مالی شامل صورت درآمد، ترازنامه و جریان نقدی
بیزینس پلن نه تنها به عنوان ابزاری برای جذب سرمایه‌گذار یا وام بانکی استفاده می‌شود، بلکه به عنوان نقشه راه برای راه‌اندازی و رشد کسب و کار نیز کاربرد دارد. این سند باید واقع‌بینانه و قابل اجرا باشد و به طور مداوم به روز رسانی شود.
در مجموع، بیزینس پلن ابزار مهمی برای برنامه‌ریزی و مدیریت کسب و کار است که به موفقیت و رشد آن کمک می‌کند.
طرح مالی
طرح مالی، بخشی از بیزینس پلن است که بر اهداف مالی و روش‌های تحقق آن متمرکز است.
این طرح مالی، یک سند مهم در فرآیند برنامه ریزی و تدوین استراتژی یک کسب و کار است که بر اهداف مالی و روش‌های تحقق آن متمرکز است. این سند در ابتدا برای شروع یک کسب و کار و یا جذب سرمایه گذار استفاده می‌شود.
و طرح مالی شامل بررسی و تحلیل مسائل مالی برای زمان حال و آینده است. این سند باید با دقت و درست انجام شود تا بتوان از مشاوران مالی با مهارت و تخصص کافی بهره مند شد.
طرح مالی شامل سه قسمت اصلی است:
ارزیابی مالی: در این بخش، نرخ بازده داخلی (IRR) و نرخ بازده داخلی تعدیل شده (MIRR) محاسبه می‌شوند. این پارامترها نشان می‌دهند میزان خالص جریان مالی و نرخ بازدهی داخلی یک پروژه یا سرمایه‌گذاری.
مطالعات بازار: در این بخش، محصول یا خدمت مورد نظر به طور کامل و با همه جزئیات توضیح داده می‌شود. موضوعاتی همچون کالا یا خدمات، بازار هدف، رقبا و قیمت‌گذاری بررسی می‌شوند.
ارزیابی اقتصادی: در این بخش، نرخ بازده داخلی و نرخ بازده داخلی تعدیل شده با نرخ بازدهی داخلی تعدیل شده (MIRR) مقایسه می‌شوند. این بخش به کاهش ریسک سود و نرخ بازدهی تا سقفهای مختلف مورد نظر کمک می‌کند.
طرح مالی در تدوین استراتژی بازاریابی و برنامه ریزی برای شروع یک کسب و کار یا جذب سرمایه گذار نقش دارد. مالکان کسب و کار باید بتوانند صورت‌های مالی خود را در راستای بیان داستان کسب و کار خود خلق کرده و ارائه دهند تا بتوانند از این برنامه برای لیست کردن و توجیه پروژه یا سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
در مجموع، طرح مالی یک سند مهم در فرآیند برنامه ریزی و تدوین استراتژی یک کسب و کار است که بر اهداف مالی و روش‌های تحقق آن متمرکز است.
طرح بازاریابی
طرح بازاریابی یا برنامه بازاریابی، سندی است که اهداف و استراتژی‌های بازاریابی یک شرکت را مشخص می‌کند و شامل اطلاعاتی درباره بازار هدف، تقسیم‌بندی مشتری، تجزیه و تحلیل رقابتی، قیمت‌گذاری، تبلیغات و توزیع است.
برنامه بازاریابی یک سند جامع است که استراتژی کلی بازاریابی، تاکتیک‌ها و اهداف سازمان را مشخص می‌کند. معمولاً شامل اطلاعاتی در مورد مخاطب هدف، ارائه محصول یا خدمات، قیمت‌گذاری، تبلیغ و کانال‌های توزیع است. هدف از برنامه بازاریابی ارائه نقشه راه برای دستیابی به اهداف بازاریابی و اطمینان از همسویی تلاش‌های بازاریابی با اهداف کلی سازمان است.
برنامه بازاریابی به سندی جامع برای تدوین استراتژی کلی بازاریابی تبدیل می‌شود که شامل تاکتیک‌ها و اهداف سازمان است. این سند به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مخاطب هدف خود را مشخص کنند و محصولات یا خدمات خود را به بهترین نحو به آن‌ها ارائه دهند. قیمت‌گذاری، تبلیغ و کانال‌های توزیع نیز در این سند بررسی می‌شوند تا سازمان‌ها بتوانند به بهترین نحو به اهداف بازاریابی خود برسند.
برنامه بازاریابی به سندی مهم برای همسویی تلاش‌های بازاریابی با اهداف کلی سازمان تبدیل می‌شود. این سند به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف بازاریابی خود را مشخص کنند و تلاش‌های بازاریابی را به بهترین نحو با اهداف کلی سازمان همسویی دهند. در نهایت، برنامه بازاریابی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به اهداف بازاریابی خود برسند و در بازار رقابتی موفق باشند.
پیشنهاد تجاری یا بیزینس پروپوزال
بخشی از بیزینس پلن است که به سرمایه‌گذاران و ذینفعان ارائه می‌شود تا آن‌ها را متقاعد کند که در کسب و کار سرمایه‌گذاری کنند.
بیزینس پروپوزال یا پیشنهاد تجاری، سندی است که یک توافق تجاری پیشنهادی بین دو یا چند طرف را تشریح می‌کند. این سند شامل اطلاعات مربوط به محصول یا خدمات پیشنهادی، قیمت، تحویل، و شرایط و ضوابط است. یک پیشنهاد تجاری اغلب برای تأمین بودجه یا مشارکت استفاده می‌شود.
پیشنهاد تجاری بخشی از بیزینس پلن است که به سرمایه‌گذاران و ذینفعان ارائه می‌شود تا آن‌ها را متقاعد کند که در کسب و کار سرمایه‌گذاری کنند. این سند به سرمایه‌گذاران اطلاعاتی در مورد محصول یا خدمات، بازار هدف، چشم‌انداز رقابتی، استراتژی بازاریابی و فروش، عملیات، پیش‌بینی‌های مالی و تیم مدیریتی ارائه می‌دهد.
در مجموع، پیشنهاد تجاری یک سند مهم در فرآیند جذب سرمایه‌گذاری و مشارکت است. که به طرفین درگیر در یک توافق تجاری کمک می‌کند تا شرایط و ضوابط همکاری را مشخص کنند. این سند به سرمایه‌گذاران اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد.
مطالعه امکان سنجی
ارزیابی قابلیت دوام و موفقیت بالقوه یک پروژه یا سرمایه‌گذاری تجاری پیشنهادی است که معمولاً شامل تجزیه و تحلیل جنبه‌های مالی، فنی، عملیاتی و قانونی سرمایه‌گذاری پیشنهادی می‌شود.
مطالعه امکان سنجی (Feasibility study) یک تحلیلی از موفقیت بالقوه یک ایده تجاری است. این مطالعه شامل تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل رقابتی، پیش‌بینی‌های مالی و ارزیابی ریسک است. یک مطالعه امکان سنجی تعیین می‌کند که آیا یک ایده تجاری قابل اجرا و ارزش پیگیری است یا خیر.
نقشه تجاری
نقشه تجاری یا Business Map، بخشی از بیزینس پلن است که به صورت بصری عملیات، منابع و اهداف یک شرکت را نشان می‌دهد. این شامل اطلاعات مربوط به محصولات، خدمات، بازار هدف، رقبا، تامین کنندگان، شرکا و کانال‌های توزیع شرکت است.
نقشه کسب و کار برای ارائه درک روشنی از استراتژی و جهت کلی شرکت استفاده می‌شود. این نقشه به صورت بصری نشان می‌دهد که شرکت چگونه ارزش ایجاد می‌کند و چگونه به اهداف خود دست می‌یابد.
نقشه کسب و کار به مدیران و کارکنان کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه عملکرد شرکت داشته باشند و چگونگی مشارکت خود را در موفقیت شرکت درک کنند. همچنین به سرمایه‌گذاران و ذینفعان خارجی کمک می‌کند تا درک بهتری از کسب و کار داشته باشند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
در مجموع، نقشه کسب و کار ابزار مفیدی برای درک سریع و بصری استراتژی و عملیات یک شرکت است. این نقشه به مدیران، کارکنان و ذینفعان کمک می‌کند تا درک بهتری از کسب و کار داشته باشند و در جهت موفقیت آن تلاش کنند.
در مجموع، این اسناد همگی در فرآیند توسعه و ارزیابی یک کسب و کار نقش دارند. اما هر کدام بر جنبه خاصی تمرکز دارند و نمی‌توانند جایگزین یکدیگر باشند.
کلام آخر
امکان سنجی بیزینس پلن و استراتژی کسب و کار دو مرحله در فرآیند توسعه بیزینس پلن هستند. که هر کدام بر یک بخش از بیزینس پلن متمرکز است. و بر برآورد هزینه ها و درآمدهای پیاده سازی متمرکز است. در حالی که استراتژی کسب و کار بر برنامه مالی، طرح بازاریابی، پیشنهاد تجاری، مطالعه امکان سنجی و نقشه کسب و کار متمرکز است.
