یکی از مشکلات متداول در انسان‌ها کمبود تمرکز است. مسئله‌ی تمرکز، عامل تعیین‌کننده‌ای در موفقیت کاری و فردی ماست. بسیاری از افراد کمبود تمرکز را در کودکی و نوجوانی تجربه کرده‌اند و بسیاری نیز در بزرگ‌سالی نیز با این مسئله دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
اگر کمبود توجه در زندگی شما نیز تأثیر منفی داشته است و همچنین می‌خواهید با افزایش تمرکز خودمسیر موفقیت را برای خود هموارتر کنید، این مقاله را مطالعه کنید و در تمرین‌های انتهای مقاله را به مرحله‌ی اجرا دربیاورید تا به‌این‌ترتیب بتوانید تمرکز خود را افزایش دهید و از قدرت شگفت‌انگیز تمرکز در رشد خود بهره‌مند شوید. پس با ما همراه باشید.
تمرکز چیست؟
به توانایی حداکثر توجه و آگاهانه یک انسان نسبت به یک مسئله خاص، تمرکز گفته می‌شود.به بیانی دیگر هنگامی‌که شما نسبت به چیزی قادر باشید توجه خود را کنترل کنید به این معناست که شما تمرکز دارید.
بی‌تردید وقتی‌که شما دارای تمرکز بالا باشید و بدون حواس‌پرتی به یک‌چیز توجه کنید، نتیجه‌ی بهتری ازکارخواهید گرفت. با کنترل توجه و تمرکز قادر خواهید بود تا تمام انرژی خود را روی مسئله‌ای معطوف کنید و به‌این‌ترتیب بهترین بازدهی و نتیجه را از کار خود بگیرید.
ذهن ما چطور تمرکز می‌کند؟
به‌طورقطع می‌توان گفت که ذهن انسان دائماً در حال فکر کردن است! کار عمده ذهن تحلیل و بررسی مسائل و رویدادهای مختلف است. هنگامی‌که ذهن شما تمام انرژی خود را روی تحلیل و تفکر روی یک‌چیز خاص بگذارد، شما در حال تمرکز هستید. در این حال ذهنی، ذهن شما فقط روی یک‌چیز است و کاری به بقیه مسائل ندارد.
چرا تمرکز نداریم و حواسمان پرت می‌شود؟
به‌طورکلی دلایل بسیاری باعث عدم تمرکز در انسان‌ها می‌شود. این علت‌ها در سنین مختلف و همچنین شخصیت‌های مختلف متفاوت هستند. درصورتی‌که احساس می‌کنید که از عدم تمرکز شدیدی رنج می‌برید باید از متخصصان روانشناس و روان‌پزشک کمک بگیرید؛ اما اگر عدم تمرکز شما طبیعی است (که غالباً نیز همین‌طور است) با استفاده از این مقاله خواهید توانست تمرکز و توجه خود را به‌طور مؤثری ارتقا دهید.
دلایل نداشتن تمرکز
- قرار گرفتن در معرض عوامل حواس‌پرتی و شلوغی
- کمبود استراحت و خوب کافی
- عدم حل مسائل مربوط به گذشته و فرار کردن از آن
- عدم برنامه‌ریزی اصولی و عدم مدیریت زمان
- کار در محیط‌های بی‌نظم
- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)
- فقدان تغذیه مناسب
- استفاده از موارد مخدر و الکل
- مشکلات مربوط به مسائل جنسی
- بی‌توجهی و اهمال در حل مشکلات جدی زندگی
- استرس
- اضطراب
- عدم مهارت در کار
- مشکلات و بیماری‌های ذهنی مانند افسردگی، فراموشی، شیزوفرنی و …
آیا من مشکل عدم تمرکز دارم؟
برای تشخیص اینکه بدانید تا چه حد مشکل عدم تمرکز دارید، باید نشانه‌های عدم تمرکز
را بشناسید؛ این امکان وجود دارد که شما دارای چند نشانه‌ی بارز عدم تمرکز باشید، اما نگران نباشید!
عدم تمرکز مشکل اساسی بسیاری از انسان‌های معاصر است و شما با استفاده از تکنیک‌هایی قادر خواهید بود سطح تمرکز خود را افزایش دهید. در ادامه به نشانه‌های عدم تمرکز اشاره می‌کنیم:
- دشواری در تفکر
- گم‌شدن مکرر چیزها و فراموش کردن جای آن‌ها
- فراموشی در به خاطر آوردن اتفاقاتی که در طول روز یا به‌تازگی به وقوع پیوسته‌اند.
- سخت بودن نشستن در یکجا یا مکان
- پایین بودن قدرت تصمیم‌گیری
- عاجز بودن در انجام کارهای پیچیده
- فقدان انرژی جسمی و ذهنی برای تمرکز کردن
- تعدد اشتباهات ناشی از عدم توجه و تمرکز
تمرکز بالا چه اهمیتی دارد؟
حالا باید در مورد این سؤال فکر کرد که چرا بالا بودن تمرکز بر کیفیت زندگی ما تأثیرگذار است و اهمیت و ضرورت تمرکز بر زندگی ما چیست؟
از فواید تمرکز بالا بر زندگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش آگاهی درونی:
بالا بودن تمرکز موجب خودآگاهی عمیقی می‌شود و طبق این خودآگاهی شما قادر به شناسایی اهداف خود خواهید شد و همچنین نسبت به احساسات خود نیز آگاهی پیدا خواهید کرد.
قطع افکار منفی
با افزایش آگاهی درونی و تمرکز بالا، شما خواهید توانست افکار منفی ذهنی خود را تشخیص داده و بهتر می‌توانید آن افکار را رها کنید و اعتمادبه‌نفس بیشتری را تجربه کنید.
افزایش قدرت تجسم و خلاقت
تمرکز بالا به‌شدت بر قدرت خلاقیت و تجسم شما تأثیرگذار است و این قدرت به پیدا کردن استعداد و پتانسیل ما کمک خواهد کرد. درواقع با توجه و تمرکز کافی قادر خواهید بود ایده‌های جدید خود را اجرایی کنید.
مدیریت بهتر زمان
با تمرکز بالا، شم قدرت پیدا خواهید کرد که مدیریت زمان بهتری را برای انجام کارهایتان داشته باشید.
افزایش مهارت حل مسئله
افراد دارای تمرکز بالا، نسبت به بقیه دارای مهارت حل مسئله‌ی قوی‌تر هستند و برای مسائل خود راهکارهای بهینه‌تری پیدا می‌کنند.
افزایش قدرت تصمیم‌گیری
تمرکز بالا موجب می‌شود در دوراهی‌ها تصمیم بهتری بگیرید و نهایتاً این تصمیم‌های شماست که کیفیت زندگی شمارا مشخص می‌کند.
افزایش آرامش
تمرکز و توجه شما به معنای کنترل و تسلط شما بر زندگی است و این باعث افزایش آرامش شما خواهد شد.
افزایش قدرت درک و یادگیری
تمرکز موجب افزایش توانایی عملکرد مغزی شما در یادگیری می‌شود.
بهینه‌سازی روابط
با داشتن توجه و تمرکز روابط مؤثرتری در زندگی خود تجربه خواهید کرد و شاهد بهبود روابط اجتماعی، کاری و حتی عاطفی خود خواهید بود.
چگونه تمرکز خود را بالا ببریم؟
با شناخت بر اهمیت و ضرورت تمرکز بر زندگی ما با یک منطق ساده ترغیب شده یاد که با افزایش تمرکز خود، کیفیت زندگی کاری و شخصی خود را با استفاده از تمرکز، افزایش دهید.
با یادگیری این روش‌ها و مهم‌تر از آن تکرار و تمرین آن‌ها، قادر خواهید بود به‌مرورزمان خصوصیات یک انسان دارای تمرکز را اکتساب کنید. یادتان نرود که از این راه دلسرد نشوید، چون این روش‌ها فقط با تمرین و تکرار است که نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه خواهد داشت.
راه‌های افزایش تمرکز و یادگیری
در این بخش از مجله به بیان راهکارهای افزاش تمرکز می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.
مدیتیشن
یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های افزایش تمرکز، مدیتیشن است. مدیتیشن علاوه بر افزایش تمرکز و توجه، شما را به آرامش می‌رساند. شاید جالب باشد بدانید که مدیتیشن قادر است مقدار سلول‌های خاکستری مغز (که تأثیر بالایی بر تمرکز و یادگیری دارند) را افزایش دهد.
ورزش
ورزش و تمرینات بدنی علاوه بر تناسب‌اندام و سلامتی، قادر است قدرت تمرکز و یادگیری شما را به شکل قابل توجه‌ها بالا ببرد. ورزش با افزایش ترشح هورمون‌های اندورفین و دوپامین موجب کاهش سطح استرس می‌شود و درنتیجه به افزایش تمرکز شما کمک بسزایی خواهد کرد.
هدف‌گذاری
هدف‌گذاری کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بالا مدت به‌شدت روی تمرکز شما تأثیرگذار خواهد بود. نوشتن اهداف، روان و ناخودآگاه شما جوری تربیت خواهد کرد که متمرکزتر عمل کنید و در مسیر رسیدن به اهداف ثابت‌قدم باشید توجه شما فقط به اهداف خود معطوف باشد.
سعی کنید اهداف خود را به سه قسمت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین کنید و مطمئن باشید که با این کار علاوه برافزایش انگیزه، به افزایش تمرکز خود نیز کمک خواهید کرد.
برنامه‌ریزی و مدیریت زمان
داشتن برنامه‌ریزی روزانه و مدیریت زمان شما را از شر استرس و عدم توجه رها می‌کند. با داشتن برنامه‌ریزی ترتیبی قادر خواهید بود که از عادت کار کردن هم‌زمان روی چند چیز آزاد شوید و به‌این‌ترتیب بازدهی و عملکرد بهتری داشته باشید.
تقویت حافظه
حافظه تأثیر مستقیمی بر تمرکز ما دارد و مجموع این دو فاکتور مهم‌ترین عامل یادگیری و انجام بهینه‌تر کارهاست. احتمالاً شما هم شنیده‌اید که حافظه عضله دارد و با استفاده از حافظه، عضلات حافظه قوی‌تر می‌شوند، سعی کنید چیزهای حتی کوچک را هم به یاد بیاورید و ذهنتان را تمرین دهید.
حل کردن جدول کلمات و یادگیری یک‌زبان خارجی هم برای تقویت حافظه به‌شدت تأثیرگذار خواهد بود.
خواب و استراحت کافی
کمبود خواب و خستگی ناشی از استراحت نکردن باعث می‌شود در طول روز بی‌توجه و بی تمرکز باشید. به‌طور متوسط انسان‌ها در طول شبانه‌روز به ۸ ساعت خواب نیازمند هستند. سعی کنید که در میان کارهایتان کمی استراحت کنید.
حذف عوامل حواس‌پرتی
مکان‌های شلوغ و پر اشیا و پرسروصدا، بر میزان تمرکز ما تأثیر بسزایی دارند. همچنین در دسترس بودن وسایل ارتباطی هوشمند مانند موبایل نیز به‌شدت روی تمرکز ما تأثیرگذار است. سعی کنید نگام کار و توجه عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید و با دقت و توجه فقط روی کار خود متمرکز شوید.
تمرین‌های افزایش تمرکز
علاوه بر مواردی که برای افزایش تمرکز قید کردیم، تمرین‌هایی هم برای افزایش تمرکز وجود دارد که با انجام آن‌ها و ممارست و تکرار در آن‌ها خواهید توانست به سطح بالایی از تمرکز دست پیدا کنید.
در ادامه با تمرین‌هایی کاربردی برای رفع کاهش تمرکز و توجه آشنا خواهید شد.
تمرین اول: خواندن کتاب یا متن‌های طولانی
در قرن حاضر با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی، مردم نسبت به خواندن کتاب‌ها و متون طولانی تمایل کمتری نشان می‌دهند. مردم ترجیح می‌دهند در یک پست اینستاگرامی یک چکیده از مطالب یک کتاب را بخوانند تا اینکه یک کتاب کامل و جامع را از ابتدا تا انتها بخوانند. باید بدانید که خواندن کتاب‌های کامل و متن‌های طولانی به‌شدت بر قدرت تمرکز شما تأثیرگذار است چراکه ذهن در طول خواندن کتاب تلاش می‌کند ارتباط معنایی و مفهومی کتاب را در هر پاراگراف با پاراگراف قبلی درک کند.
تمرین دوم: تمرین گوش دادن به صحبت‌های دیگران
مهارت گوش دادن یکی از مهارت‌های ارتباطی است. با گوش دادن فعال شما قادر خواهید بود تمرکز خود را بر سخنان و مفاهیم کلمات دیگران بگذارید و این تلاش آگاهانه باعث افزایش تمرکز شما خواهد شد.
تمرین سوم: تمرین لیوان اّب
یکی از تمرین‌های عملی برای افزایش تمرکز، تمرین لیوان اب است. به این صورت که در طول روز چند بار لیوانی شفاف را تا نیمه از آب پرکنید و با دست خود جلوی چشم خود بگیرید تلاش کنید که لیوان تکان نخورد و توجه خود را بر سطح آب لیوان بگذارید. برای بارهای اول تا یک دقیقه این تلاش را انجام دهید و با مرور زمان و افزایش تمرکز می‌توانید تا ۵ دقیقه تمرین لیوان آب را انجام دهید و نتایج فوق‌العاده آن را بر تمرکز خود ببینید.
تمرین چهارم: توجه به بوهای مختلف
سعی کنید وقتی از مکانی به مکان دیگر می‌روید بوها رو بهتر حس کنید و تغییرات را تشخیص دهید. مخصوصاً در مکان‌هایی که چند بوی مختلف وجود دارد خود را ب چالش بکشید و تشخیص دهید که چه بوهایی در محیط وجود دارد. همچنین سعی کنید از میان بوها، تمرکز خود را روی یکی از بوها بگذارید و فقط به آن توجه کنید و به بقیه بوها اهمیتی ندهید… به‌وسیله این تمرین خواهید توانست قدرت تمرکز خود را افزایش دهید.
تمرین پنجم: توجه به تنفس
یکی دیگر از تمرین‌های مهم و مؤثر برافزایش تمرکز، تمرکز و توجه به تنفس است. سعی کنید باحالت بدنی راحت و آرام در مکانی بی‌سروصدا بنشینید و دست خود را روی شکم خود بگذارید و به آرامش هوا را به درون ریه خود بکشید و پس از چند ثانیه به‌آرامی آن را از طریق دهان خود خارج کنید. توجه خود را روی ورود و خروج هوا بر بینی و دهان خود متمرکز کنید. این تنفس درواقع تنفس شکمی یا دیافراگمی است و به‌شدت بر کاهش استرس و همچنین بالا بردن میزان تمرکز شما تأثیرگذار است.
سخن پایانی:
در این مقاله به مبحث تمرکز پرداختیم. اهمیت و ضرورت تمرکز را بر کیفیت زندگی بازگو کردیم. نشانه‌های عدم تمرکز را ذکر کردیم و همچنین مزایای داشتن قدرت تمرکز بالا را برای شما شرح دادیم. در بخش پایانی مقاله نیز روش‌ها و تمرین‌هایی را برای افزایش تمرکز برای شما عزیزان ذکر کردیم.
لطفاً نظرات و تجربیات خود در مورد تمرکز و روش‌های افزایش آن را با آژانس دیجیتال مارکتینگ ای تی هما در میان بگذارید.
