در دنیای مارکتینگ، مدل‌های زیادی برای طراحی و بررسی مسیر خرید مشتریان وجود دارد. یکی از معروف‌ترین و کاربردی‌ترین مدل، مدل آیدا است؛ البته اشتباه نکنید این یک اسم دخترانه‌ی ایرانی نیست. در حقیقت کلمه‌ی آیدا (AIDA) کلمه‌ی اختصار چند کلمه‌ی انگلیسی است. در این مقاله به بررسی اجزای مدل آیدا و کاربرد آن در بازاریابی می‌پردازیم. برای آشنایی با این مدل لطفاً تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
مدل آیدا چیست؟
کلمه‌ی آیدا (در اصل AIDA) اختصار کلمات وجه (attention)، علاقه (interest) تمایل (desire) و همچنین عمل (action) است. این مدل در بازاریابی به کار گرفته می‌شود. درواقع مراحلی که یک مشتری برای خرید یک کالا یا خدمت را طی می‌کند را نمایش می‌دهد. این مدل در اواخر قرن ۱۹ میلادی متولد شد و تا امروز به‌عنوان یکی از استراتژی‌های کارآمد در مسیر مشتری و قیف فروش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
رویکرد مدل AIDA
همان‌طور که گفتیم، مدل AIDA شامل ۴ مرحله‌ی جداگانه و مستقل است. در این ۴ قسمت، تمامی جزییات خرید مشتری به زبانی ساده تشریح شده است. در ادامه به بررسی هرکدام از این مراحل می‌پردازیم:
جلب‌توجه یا attention
اولین مرحله در مدل آیدا، جلب‌توجه یا Attention است. در این قسمت، از طریق کانال‌های فروش مانند تبلیغات محیطی یا اینترنتی و یا توصیه دهان‌به‌دهان، توجه مشتری به سمت محصول جلب می‌شود. درواقع در این بخش، کسب‌وکار یا محصول شما چشم مشتری را می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال، امروزه اکثر نام‌های معروف با ارائه ویدیوهای تبلیغاتی خلاقانه و هیجان‌انگیز و استفاده از المان‌های صوتی و تصویری سعی در دیده شدن بیشتر و جلب کردن توجه مشتریان هستند.
حفظ علاقه یا interest
همان‌طور که گفتیم در قسمت قبل نظر و علاقه‌ی مشتری جلب می‌شود.
قسمت دوم مدل آیدا، حفظ علاقه‌ی ایجادشده است. درصورتی‌که قادر نباشید جلب نظر مشتری را حفظ کنید، این توجه و علاقه از بین خواهد رفت و درنتیجه مشتری از مسیر خرید خود خارج خواهد شد. مخصوصاً در دنیای دیجیتال مدرن امروز که کاربران همواره زیر بمباران تبلیغاتی قرار دارند و هزاران برند و محصول درصدد جلب‌توجه مشتریان هستند. از دست رفتن فرصت ارائه پس از توجه اولیه، شکست بزرگی است. به‌عنوان‌مثال، نمانام‌ها پس از آگاهی از توجه و علاقه‌ی اولیه مشتریان، تلاش می‌کنند تا اطلاعات بیشتری از خدمات و محصولات خود را به مشتریان عرضه کنند؛ و این کار از طریق ویدیوهای کامل‌تر، بروشور، وب‌سایت و پادکست‌های صوتی انجام می‌پذیرد.
میل و کشش یا desire
سومین قسمت از مدل آیدا، ایجاد میل و کشش است. در این قسمت شما باید به‌عنوان فروشنده، خریداران احتمالی را به خرید محصول یا خدمت خود متقاعد کنید. مخاطبین شما بایستی به این باور برسند که محصول شما، نیاز یا خواسته آن‌ها را برطرف می‌کند. در این مرحله، فروشنده باید یا توجه به خواسته‌ها، دغدغه‌ها و نیازهای مخاطبان خود، مثال‌های واضح و روشنی از کاربرد و مزایای خدمت و محصول خود به آن‌ها ارائه کند. در این بخش باید احساسات مخاطب تحریک شود و به‌واسطه‌ی این تحریک، انگیزه خرید در مشتری ایجاد شود و مشتری واقعاً بداند که محصول یا خدمت موردنظرش می‌تواند نیاز یا خواسته خود را مرتفع کند.
اقدام یا action
چهارمین و آخرین مرحله از مدل آیدا، اقدام یا اکشن است. این بخش سرنوشت‌ساز است
چرا که تمامی هزینه‌ها و زحمات قسمت‌های قبلی مدل آیدا در این قسمت به بار می‌نشیند. همان‌طور که از نام این بخش مشخص است. اقدام به معنای عمل نهایی و مورد انتظار فروشنده را انجام می‌دهد. این اقدام می‌تواند خرید یک کالا یا خدمت، استفاده از یک سرویس آنلاین، ثبت‌نام، ثبت شماره موبایل و یا هر اقدام موردنظر فروشنده باشد. به‌عنوان‌مثال در یک فروشگاه آنلاین، بخش اقدام یا اکشن، قسمتی است که مخاطب محصول اضافه کرده به سبد خرید خود را کلیک می‌کند و سفارشش را نهایی می‌کند. فروشگاه باید این میسر را تا حتی‌الامکان برای کاربر ساده‌سازی کند و انگیزه‌ی کافی برای انجام این کار را در او ایجاد کند.
در مدل جدیدتر، علاوه بر حروف AIDA، یک حرف S نیز به‌عنوان رضایت یا (satisfaction) به این مدل اضافه گردیده است. با توجه به زیادشدن تعداد برندها و رقابتی شدن زیاد بازار، خرید محصول باید با رضایت مشتری توأم باشد، زیرا در غیر این صورت، مشری از کسب و کار شما متنفر می‌شود و به‌سرعت به سراغ رقبای شما خواهد رفت. باید یادتان باشد که محصول نهایی شما است که در رضایت او تأثیرگذار است.
مدل آیدا بیش از یک قرن است که در دنیای بازاریابی و کسب‌وکارها استفاده می‌شود. این مدل علاوه بر دنیای کسب‌وکارها، در حوزه روابط عمومی، برنامه‌ریزی و تجزیه تحلیل کمپین‌های روابط عمومی کاربردپذیر است. مزیت اصلی این مدل سارگی و کاربردهای گوناگون ان است. به‌عنوان‌مثال می‌توان از این روش در تجزیه و تجلیل اثربخشی ارائه یک محصول در یک فروشگاه اینترنتی استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی و تشریح اجزای مدل آیدا پرداختیم. شما قادر هستید از ۴ بخش مدل آیدا برای صفر تا صد جذب تا فروش محصول خود استفاده کنید. کلمه‌ی آیدا (در اصل AIDA) اختصار کلمات وجه (attention)، علاقه (interest) تمایل (desire) و همچنین عمل (action) است. این مدل در بازاریابی به کار گرفته می‌شود. درواقع مراحلی که یک مشتری برای خرید یک کالا یا خدمت را طی می‌کند را نمایش می‌دهد. این مدل در اواخر قرن ۱۹ میلادی متولد شد و تا امروز به‌عنوان یکی از استراتژی‌های کارآمد در مسیر مشتری و قیف فروش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بوده‌اید از شما تشکر می‌کنیم. لطفاً نظرات و تجربیات خود را در مورد مدل آیدا با ما در میان بگذارید.
