رونق صنعت هنری در شیراز: کشف آثار هنری و صنایع دستی محلی
شیراز به‌واقع یکی از شهرهای برجسته ایران است که با تاریخ طولانی و فرهنگ گنجانده از هنر و صنایع دستی، جایگاه خاصی در قلب هنر و فرهنگ این کشور دارد. این شهر به‌لطف داشتن هنرهای مختلفی همچون خاتم‌سازی، سفالگری، شیشه‌گری، قلمزنی، گلیم‌بافی و سایر هنرها و صنایع دستی، به‌عنوان یکی از شهرهای مهم صنایع دستی ایران شناخته می‌شود.
با این همه ثروت هنری و صنایع دستی، شیراز به‌عنوان مهد فرهنگ و هنر در ایران معرفی می‌شود و از آنجایی که این هنرها و صنایع دستی جزئی از میراث فرهنگی و تاریخی این منطقه محسوب می‌شوند، حفظ و ترویج آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است.
خاتم‌کاری
خاتم‌کاری، از هنرهای برجسته و بی‌نظیر ایرانی است که از دوران‌های باستانی در این سرزمین ریشه‌گرفته و با تلاش هنرمندان و صنایع‌دستی‌سازان به یکی از نمادهای فرهنگی و هنری کشور تبدیل شده است. شهر شیراز، با تاریخ طولانی و بارور خود، از قدیم الایام به عنوان یکی از مراکز مهم توسعه و شکوفایی خاتم‌کاری در ایران معرفی می‌شود. از آنجایی که این هنر در این شهر ریشه‌گرفته و رونق خاص خود را پیدا کرده، به عنوان مرکزی مهم برای خلق آثار هنری خاتم‌کاران محسوب می‌شود.
با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، خاتم‌کاری شیراز از سایر نقاط کشور متمایز است. در گذشته، آثاری همچون منابر مسجد جامع عتیق و درهای چوب گردو با روکش استخوان، از دست هنرمندان ماهر این شهر خلق می‌شد که امروزه همچنان به عنوان نمونه‌های برجسته هنر خاتم‌کاری شیراز شناخته می‌شوند.
هنرمندان این حرفه، با استفاده از موادی همچون مس، چوب مرغوب، استخوان، برنج و سایر مواد، آثاری زیبا و بی‌نظیر می‌سازند که از آنها می‌توان به گلدان‌ها، ست رومیزی و اداری، ساعت‌ها، جعبه‌های دستمال کاغذی و غیره اشاره کرد.
از ویژگی‌های بارز خاتم‌کاری شیراز
یکی از ویژگی‌های بارز خاتم‌کاری شیراز، استفاده از ورقه‌های چوبی نازک و نرم برای آسترکردن و چسب مرغوب سریشم در کلیه مراحل است. سطح صاف و صیقلی کار، عدم وجود فضای خالی بین خاتم‌ها، یکنواختی رنگ و مصالح، ماندگاری و ثبات رنگ و شکل خاتم در گذر زمان، و قرینگی طرح و نقش در سطح کار، از دیگر ویژگی‌های این هنر است.
خاتم‌کاران شیراز، آثار خود را با طرح‌های جدید و منحصربه‌فردی تزئین کرده‌اند که به زیبایی و شکوه این هنر بیافزاید. در این آثار، طرح‌هایی همچون تاجی، طاقی ترنج، ابری لوزی، هفت شمسه، موج، جویی، ابری شش گوش، و زنجیره‌ای به چشم می‌خورد که نشان‌دهنده تنوع و بارزی هنر خاتم‌کاران شیراز است.
هنر معرق
هنر معرق، یکی از صنایع دستی باستانی و بی‌نظیر ایران است که به‌طور ویژه در شهر شیراز به شکوه آمد. این هنر، با تلفیق چوب و فلز در ابتدا آغاز شد و به تدریج به دست هنرمندان و صنعتگران ایرانی تکامل یافت. اصلیترین ابتکارات و تکنیک‌های هنر معرق از هند به ایران منتقل شده است و در اینجا یافته‌های خود را پیدا کرده است.
در ساختار اولیه معرق، چوب و فلز به هم تلفیق می‌شدند، اما معرق‌سازان ایرانی به‌جای استفاده از یک نوع چوب، از انواع چوب‌های مختلف با رنگهای متنوع استفاده کردند. این انتخاب نه‌تنها زیبایی ظاهری معرق را افزایش داد، بلکه ابزاری بود برای ایجاد تنوع و زیبایی در آثار.
معرق اصلیترین شکل‌دهنده این هنر است؛ زیرا با برش‌های دقیق و حساس، اشکال و طرح‌های متنوعی ایجاد می‌شود. در طول زمان، تنوع رنگی در معرق‌کاری افزایش یافت و از سال ۱۳۳۴، سبک‌های جدیدی با استفاده از مواد شیمیایی به‌وجود آمد که محدودیت رنگی را برطرف کرده و به هنرمندان این امکان را می‌دهد تا با تنوع بیشتری از رنگ‌ها کار کنند.
شیراز به‌عنوان یکی از مراکز مهم هنر معرق در ایران، به‌ویژه در دوره‌های تاریخی مختلف، نقش بسزایی در توسعه و شکوفایی این هنر داشته است و آثار بسیاری از دوران‌های مختلف تاریخی با الهام از فرهنگ و هنر این شهر، به‌ویژه در معرق‌کاری، به‌وجود آمده است.
نقره‌کاری
نقره‌کاری، یکی از هنرهای بی‌نظیر و قدیمی ایرانی است که در شهر شیراز نیز از گذشته‌های دور رواج داشته است. این هنر به تزئینات زیبا و منحصربه‌فرد خود، جایگاهی ویژه در هنر و فرهنگ این شهر پیدا کرده و طرح‌هایی را ارائه می‌دهد که به سایر نقاط ایران محدود نیست.
در نقره‌کاری شیراز، طرح‌هایی مانند گل نرگس، زنبق، پنج پر، عنبر بو و گل سرخ به چشم می‌خورند که این نقوش‌ها به‌ویژه در این شهر یافت می‌شوند و در سایر مناطق کشور به این شکل و تنوع نیستند. علاوه بر این، طرح‌های دیگری مانند نقش فروهر، اساطیر شاهنامه، پادشاهان هخامنشی، لیلی و مجنون و… نیز در میان آثار هنری این شهر غنی و متنوع به چشم می‌خورند.
نقره‌کاری در شیراز برای تهیه انواع زیورآلات، سرویس چای‌خوری، گلدان، شمعدان و سایر لوازم تزیینی به کار می‌رود. این هنر، به وسیله شکل‌دهی فلز نقره انجام می‌شود و آثار با عیار بالای ۹۰ تولید می‌شوند که به دلیل کیفیت بالا و ارزش هنری، قیمت بالاتری نسبت به آثار مشابه در دیگر مناطق دارند.
با توجه به غنای این هنر در شیراز و تلاش هنرمندان برای حفظ و گسترش آن، نقره‌کاری این شهر به عنوان یکی از نمادهای مهم هنری و صنایع دستی ایران معرفی می‌شود و همواره مورد توجه و تقدیر علاقه‌مندان به هنر است.
جوک‌کاری
جوک‌کاری یکی از هنرهای زیبا و شگفت‌انگیز در دنیای صنایع دستی است که از چوب به عنوان ماده اصلی خود استفاده می‌کند و شباهت زیادی به خاتم‌کاری دارد. در این هنر، با استفاده از دو تا سه رنگ چوب و قطعات کوچکی با مقطع مثلثی، طرح‌های هندسی پیچیده‌ای ایجاد می‌شود که به شکل مستطیل و لوزی می‌پیوندند.
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد جوک‌کاری، تنوع بسیار زیاد در طرح‌هاست؛ زیرا هر نوع طرحی با نقوش هندسی مختلف قابل ایجاد است. این هنر برای تزیین در، مبلمان، قاب‌های منبت، خاتم و معرق مورد استفاده قرار می‌گیرد و توانایی‌های ظریف و دقیق هنرمند در جای دادن قطعات چوبی را مورد نیاز دارد.
در هنر جوک‌کاری از موادی مانند چسب، نخ، مواد محافظ پوششی و انواع چوب‌هایی مانند چوب نارنج، عناب، گردو، فوفل و کاج استفاده می‌شود. این مواد به‌کنار هم گذاشته می‌شوند تا طرح‌های زیبا و پیچیده‌ای ایجاد شود.
با اینکه جوک‌کاری شباهت زیادی به خاتم‌کاری دارد، اما تفاوت‌های مهمی نیز دارد. به‌عنوان مثال، در جوک‌کاری، مثلث‌ها و قطعات سازنده برگه‌ها بزرگ‌تر بریده می‌شوند و برگه‌های جوک پهن‌تر از خاتم هستند. علاوه بر این، در جوک‌کاری، می‌توان این طرح‌ها را به‌صورت شیء مستقل و جازنی ایجاد کرد که در خاتم‌کاری به این شکل استفاده نمی‌شود.
منبت کاری
منبت کاری یکی از صنایع دستی معروف و محبوب در شهر شیراز و منطقه فارس است که به عنوان یکی از هنرهای برجسته این منطقه معرفی می‌شود. این هنر، در ابعاد مختلف و با استفاده از چوب، به تزئین سطوح بزرگ مانند در، منبرها، میزها، قاب‌ها، دسته‌های چاقو و سایر اشیاء می‌پردازد.
شهر شیراز و منطقه آباده با داشتن استادان بزرگ و متمایزی که به تربیت و آموزش هنرمندان مشغول هستند، نقش مهمی در توسعه و ارتقاء این هنر دارا هستند. در دوره‌های مختلف تاریخی، منبت به اوج خود رسید و شاهکارهای بسیاری روی سطوح مختلف از جمله درهای مساجد، منبرها و قطعات دیگر ساخته شد.
هنر منبت، شامل کنده‌کاری حجمی روی چوب است و طی آن، از خطوط کوفی و نقوش اسلیمی تا نقوش ختایی، گل و مرغ استفاده می‌شود. علاوه بر آن، منبت کاران در شیراز و آباده از نقوش مختلفی استفاده می‌کنند که اغلب الهام گرفته از فرهنگ و طبیعت این منطقه است.
در حال حاضر، در شهر شیراز، چندین کارگاه منبت کاری فعال هستند که محصولات آنها با استقبال بسیار خوبی مواجه است. از جمله محصولات مورد توجه در این کارگاه‌ها، تخته شطرنج منبت کاری است که به دلیل زیبایی و کیفیت بالای آن، توجه بسیاری را به خود جلب می کند. ساخت یک تخته شطرنج منبت کاری ممکن است بیش از یک تا دو سال زمان ببرد؛ زیرا برای آن از مواد گرانقیمتی مانند عاج فیل و استخوان شتر استفاده می‌شود.
قلمزنی
قلمزنی یکی از هنرهای فلزکاری است که با استفاده از قلم و چکش انجام می‌شود و در فهرست ارزشمند هنرهای دستی فلزکاری قرار دارد. در این هنر، هنرمندان با دقت و ظرافت بالا، نقوش و نگاره‌های مختلف را بر روی سطوح فلزی مانند مس، نقره، طلا و برنج حکاکی می‌کنند. شهر شیراز با آثار زیبای قلمزنی خود شهرت دارد و در بسیاری از آثار آن می‌توان طرح‌های زیبایی از تخت جمشید، گل و مرغ و حتی تصاویری از شاهنامه را مشاهده کرد.
قلمزنی روی فلز، سبک‌های مختلفی دارد که در شیراز از سبک‌هایی متنوعی استفاده می‌شود، از جمله سبک‌هایی که به جای مانده از اقوام سکاها، هخامنشیان و ساسانیان هستند. نقوش و طرح‌های این هنر با استفاده از چکش‌های مخصوص و قلم‌های مناسب با دقت و ظرافت بسیار بالا خلق می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مهم قلمزنی شیراز، کار روی فلزات مختلف از جمله طلا، نقره، مس، برنج و دیگر فلزات است. به‌ویژه، کار روی فلز نقره، به همراه زیبایی و دقت بالای آن، شهرتی جهانی برای هنرمندان شیرازی به‌همراه آورده است.
کاشی هفت رنگ
کاشی هفت رنگ، یکی از جذاب‌ترین صنایع دستی شیراز است که به معماری دوران اسلامی این منطقه تعلق دارد. در این هنر، کاشی‌های لعاب‌دار سفید کنار هم چیده شده و با استفاده از رنگهای مختلف رنگ‌آمیزی می‌شوند، لعاب خورده و در کوره قرار می گیرد.
استفاده از نقوش گل و مرغ، کاشی هفت رنگ شیراز را از سایر کاشی‌های هفت رنگ متمایز می‌کند. در این نوع کاشی‌ها، اغلب از رنگهای سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه‌ای، قرمز، زرد و حنایی استفاده می‌شود که عموماً برای مکان‌های تاریخی و متبرکه مناسب هستند. مهمترین ویژگی کاشی هفت رنگ شیراز، کیفیت و ترکیبات خاص لعاب آن است؛ همچنین استفاده از نقوش معروف «گل و مرغ» آن را از سایر کاشی‌های هفت رنگ متمایز می‌کند.
نمونه‌های این سبک هنری را می‌توان در مسجد نصیرالملک، مسجد وکیل، عمارت نارنجستان و باغ عفیف آباد در شیراز مشاهده کرد که جذابیت دوچندانی به این مکان‌ها بخشیده است.
فرش‌های دست‌بافت
فرش‌های دست‌بافت شیراز از جمله آثار هنری برجسته‌ای هستند که بیشتر توسط عشایر بخش‌های مختلف استان فارس و همچنین تعدادی از شهرها و روستاهای استان مانند آباده و فسا تولید می‌شوند. این فرش‌ها با طرح‌های متنوعی نظیر قشقایی، افشار، خمسه، آباده و غیره تزئین شده‌اند که هر کدام از آنها دارای جذابیت خاصی هستند. یکی از ویژگی‌های بارز این هنر، استفاده از نقش بلبل است که به طور کلی پرندگان در فرش‌های شیرازی نمادی از قناعت و خوشبختی محسوب می‌شوند.
تنوع رنگی در این فرش‌ها محدود است و گره‌های آنها خیلی ریز نیست. اما رنگ‌ها نیز معنای خاصی را نمایان می‌سازند؛ به عنوان مثال، رنگ زرد نماد شادی، رنگ قرمز نماد زندگی و رنگهای تیره نمایانگر درد و اندوه هستند. این فرش‌ها به طور کلی نرم، ظریف و نازک هستند و گره‌های آنها به‌صورت متقارن (ترکی) و نامتقارن (فارسی) بافته می‌شوند.
گبه‌های زیبا
گبه‌های زیبا از جمله سوغاتی‌هایی هستند که در سفر به شیراز می‌توانید برای خرید تهیه کنید. این هنر زیبا همچون فرش دست‌بافت، در میان عشایر قشقایی و اقوام لر بخش‌های مختلف استان فارس رواج دارد. گبه نوعی فرش است که از الیاف پنبه یا پشم بافته می‌شود و معمولاً در ابعاد کوچک تولید می‌شود. این فرش‌ها شامل طرح‌های هندسی و نقش‌های خیالی و ذهنی هستند و بافنده گبه هیچ طرح از پیش آماده‌ای برای بافت ندارد؛ بلکه با الهام از طبیعت و خلاقیت ذهنی خود، آثار زیبا و منحصر به فردی را خلق می‌کند.
گبه‌های شیراز به دلیل استفاده از نقش و رنگهای متنوع، معمولاً از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. در گبه‌هایی که توسط عشایر قشقایی بافته می‌شوند، نماد جوانمردی به ویژه با استفاده از تصویر شیر رواج زیادی دارد. همچنین، در این گبه‌ها طرح‌های ترنج، ستاره، لچک، نقش، خشتی، نقش حیوانات و غیره مشاهده می‌شود که زیبایی و ویژگی منحصر به فردی را به آثار این هنر اضافه می‌کند.
گلیم
گلیم یکی از انتخاب‌های محبوب گردشگران برای خرید سوغاتی در شیراز است. برای بافت گلیم، همانند گبه، از نقش‌های خاصی استفاده نمی‌شود و اغلب این نقش‌ها بر اساس خلاقیت و ذهنیت بافندگان ایجاد می‌شوند. زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی عمدتاً به بافت گلیم می‌پردازند و نقش مهمی در حفظ و ارتقای این هنر سنتی دارند. گلیم‌های قشقایی اغلب از پشم تهیه می‌شوند و در آنها از نقش‌هایی مانند لچک ترنج، ستاره، خشتی، حیوانات و غیره استفاده می‌شود. برای خرید گلیم‌های قشقایی، کافی است به بازارهای شیراز مراجعه کرده و از بین محصولات متنوعی همچون کف‌پوش، پادری، روانداز، خورجین و غیره، انتخاب کنید.
جاجیم
جاجیم یکی از صنایع دستی معروف شیراز است که به وفور در بازار وکیل موجود است. این هنر زیبا از کیف و کفش تا رواندازهای فوق‌العاده زیبا و متنوع را فراهم می‌کند. جاجیم‌ها به دو نوع یک‌رو و دو رو تقسیم می‌شوند. و هر یک از این انواع دارای نقش‌ها و طرح‌های متفاوتی است که به شکل آنها تنوع می‌بخشد. یکی از مزیت‌های جاجیم نسبت به فرش، قیمت ارزان‌تر آن است که این امکان را به بیشتر افراد می‌دهد. تا این آثار هنری را تهیه کنند. بسیاری از عشایر هم برای پوشش رختخواب و اثاثیه خانه‌شان از جاجیم استفاده می‌کنند. زیرا جاجیم‌ها نه‌تنها زیبا هستند بلکه با کیفیت و مقاومت بالا همراه است.
گیوه
گیوه، نوعی کفش بادوام، نرم و راحت با رویه دست‌بافت است که در مناطق مختلف ایران، به‌ویژه در مناطق روستایی و کوهستانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این صنایع دستی از دو قسمت زیری و رویی تشکیل شده‌اند. که بخش زیری آن معمولاً از موادی مانند لاستیک یا چرم و قسمت بالای آن با نخ بافته شده ایجاد می شود.
گیوه‌های مختلفی در سراسر ایران تولید می‌شود؛ اما آنچه گیوه شیراز را متمایز می‌کند، نوع گره‌بافی آن است. در بسیاری از گیوه‌ها، اگر بخشی از بافت از بین برود، آن قسمت خراب می‌شود؛ اما این موضوع درباره گیوه شیراز صدق نمی‌کند. در واقع، گره‌های این گیوه به‌گونه‌ای طراحی می شوند که در صورت قطع شدن، به سرعت بافت خراب را ترمیم می‌کنند. همچنین هنگام استفاده از گیوه، هیچ فشاری به پاها وارد نمی‌شود و می‌توان آن را به‌آسانی با گل گیوه تمیز کرد.
نمدمالی
نمدمالی از قدیمی‌ترین شیوه‌های تهیه زیرانداز به حساب می‌آید که تاکنون معرفی شده است. این زیرانداز سنتی از پشم تولید و در اثر فشار و رطوبت و حرارت یک‌پارچه می‌شود.
نمد از گذشته‌های دور کاربردهای گوناگونی داشته است که اغلب در تهیه کلاه، بالاپوش، پاپوش، لباس چوپان و… استفاده می‌شد. این نوع زیرانداز معمولاً بدون درز و دوخت هستند و علاوه بر شکل ساده، به‌صورت نقش‌دار نیز تهیه می‌شوند. در گذشته، رنگ‌آمیزی نمد محدود به رنگهای طبیعی پشم بود؛ اما امروزه رنگهای گوناگونی مانند قرمز، آبی، زرد ، نارنجی و… نیز در آن به کار می‌رود.
سفالگری
سفالگری یکی از هنرهای پرطرفدار در شیراز است که با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند چاقوی سفالگری، سیم قطع‌کننده، مشته، ابزار حلقه، سیم و تراش، اسفنج، گل رس و… تولید می‌شود. انواع مختلف گل رس از کائولین تا رس بال یا بال کلی، خاک نسوز و خاک رس خشت را شامل می‌شود.
فرآیند تهیه سفال با مخلوط کردن مقدار معینی آب و خاک رس آغاز می‌شود. سپس گل رس بر روی چرخ سفالگری قرار می‌گیرد و هنرمند آن را با استفاده از چرخکاری به شکل دلخواه تراش می‌دهد. بعد از ساخت ظروف مورد نظر از گل رس، آنها را داخل کوره قرار داده و با دمای بالا می‌پزند تا گل رس در اثر پخت، سخت و محکم شود.
پارچه‌های رنگی عشایر
پارچه‌های رنگی عشایر در بازار وکیل شیراز واقعا جذابیت خاصی دارند. این پارچه‌ها، علاوه بر استفاده برای دوخت لباس‌های عشایری، به عنوان سوغاتی نیز بسیار مورد توجه هستند. رنگارنگی و زیبایی آنها چشم هر گردشگری را به خود جلب می‌کند و از آنجا که دارای طرح‌ها و نقش‌های متنوعی هستند، انتخابی عالی برای خرید به عنوان یک سوغاتی خاص می‌باشند.
میناکاری
میناکاری یکی از هنرهای زیبا و متفاوتی است که در دوران صفویه به رونق خاصی دست یافت و همچنان در دست‌خوش‌های هنری مورد توجه قرار دارد. این هنر از مواد مختلفی مانند طلا، مس، نقره و غیره استفاده می‌کند که مس به‌خاطر خصوصیات خاص خود، مورد توجه بیشتری است.
برای ایجاد یک اثر میناکاری، ابتدا فلز مورد نظر به شکل و اندازه مورد نیاز ساخته می‌شود و سپس با استفاده از یک لعاب سفیدرنگی به نام “لعاب آستر” پوشانده می‌شود. سپس قطعه به کوره‌ای با دمای مناسبی (معمولا حداکثر ۷۵۰ درجه سانتی‌گراد) قرار می‌گیرد و پس از خروج از کوره با لعابی با کیفیت بهتر پوشانده می‌شود. و دوباره در کوره قرار می‌گیرد. این فرآیند چندین بار تکرار می‌شود تا لعاب‌ها به‌شکل مطلوبی روی سطح فلز ظاهر شوند. سپس هنرمند میناکار با استفاده از فن و حرفه‌اش، طرح‌ها و نقوش مورد نظر را بر روی سطح فلز می‌کشد. در نهایت، ظروف مینایی به کوره ارسال می‌شوند تا رنگ‌ها به‌شکل نهایی و با کیفیت مناسبی باشند.
این هنر، علاوه بر زیبایی ظاهری، دارای ارزش تاریخی و فرهنگی نیز می‌باشد. و از آنجایی که هر قطعه به‌ویژه دارای داستان و زمینه‌ای تاریخی است، مورد توجه بسیاری از طرفداران هنر و فرهنگ است.
شیشه‌گری
شیشه‌گری هنری است که در طول تاریخ به عنوان یکی از هنرهای زیبا و جذاب شناخته می شود، و در شهر شیراز نیز از دیرباز مورد توجه و استفاده بوده است. در این هنر، شیشه به شکل‌ها و اشکال زیبا و دلپذیری تبدیل می‌شود که از زیبایی خاصی برخوردار است.
هنرمندان شیشه‌گر در گذشته معمولاً اشیاء تزیینی و آشنا مانند بطری‌ها، گلدان‌ها، گلاب‌پاش‌ها و اشکال میوه‌ها و حیوانات را از طریق این هنر خلق می‌کردند. این اشیاء علاوه بر استفاده در زندگی روزمره، معمولاً به عنوان زینت‌های خانه و محیط‌های مختلف استفاده می‌شدند.
تکنیک‌های مختلفی در شیشه‌گری به کار می‌رود، از جمله شیشه‌گری فوتی، دمی-علمی و همجوشی. برای تزیین اشیاء شیشه‌ای می‌توان از تراش، حکاکی، نقاشی و معرق شیشه استفاده کرد. این هنر نه تنها زیبایی بصری به اشیاء می‌بخشد بلکه به عنوان یک اثر هنری ارزشمند نیز معرفی می‌شود. امروزه هنرمندان شیشه‌گری به دنبال نوآوری و ایجاد اثرهای منحصر به فردی هستند که بتوانند توجه هنردوستان را به خود جلب کنند.
نقاشی مینیاتور
نقاشی مینیاتور به عنوان یکی از هنرهای ظریف و زیبا در ایران با تاریخی بسیار قدیمی معرفی می‌شود. این هنر در ابتدا برای تزیین کتب و مخاطبان ثروتمند تولید می‌شد، اما به مرور زمان به عنوان یک هنر مستقل و پرطرفدار مشهور شد.
مینیاتورها معمولاً به کمک پردازش‌های بسیار کوچک و دقیق توسط هنرمندان تولید می‌شوند. این اثرها به طریقی بسیار دقیق و با جزئیات زیادی انجام می‌شود که گاهی این جزئیات حتی به چشم مسلّط مشاهده‌کننده نیز قابل رویت نیستند.
موضوعات مینیاتورها معمولاً شامل مناظر طبیعی، صحنه‌های تاریخی، زندگی روزمره، افسانه‌ها و داستان‌های ملی و مذهبی می‌شود. این اثرها به عنوان اشکالی از هنر دیده می‌شوند که علاوه بر زیبایی، معمولاً پیام‌ها و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی نیز به آنها تلقی می‌شود.
نقاشی گل و مرغ
نقاشی گل و مرغ یکی از زیباترین و پرطرفدارترین طرح‌های هنری است که در ایران و به ویژه در شهر شیراز، تاریخچه‌ای طولانی دارد. این طرح‌ها معمولاً شامل گلهای زیبا و پررنگ در کنار تصاویر مرغان آراسته می‌شوند که باعث ایجاد یک زیبایی و زندگی در اثر می‌شود.
در نقاشی گل و مرغ، اغلب از الگوها و موتیف‌هایی مانند گلهای رز، شقایق، گلاب، لاله و مرغانی نظیر طوطی، کبوتر و فاخته استفاده می‌شود. این ترکیبات با هم تنظیم می‌شوند تا یک تابلوی زیبا و زنده ایجاد شود که با نگاه به آن، احساس شادابی و شادمانی به بیننده القا می‌کند.
از جاذبه‌های اصلی نقاشی گل و مرغ، زیبایی طبیعت و نشاطی است که به مخاطب القا می‌شود. این طرح‌ها نه تنها در مساجد و مکان‌های دینی، بلکه در دکوراسیون داخلی خانه‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و مکان‌های عمومی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این هنر، علاوه بر زیبایی بصری، ارتباطی عمیق با فرهنگ و زندگی مردم ایران را نیز منعکس می‌کند و ارزش بیشتری می‌افزاید.
صنایع دستی شیراز را از کجا بخریم؟
بازار وکیل
بازار وکیل از بهترین مکان‌هایی است که می‌توانید صنایع دستی شیراز را خریداری کنید. در اینجا، انواع محصولات صنایع دستی شهر شیراز از جمله فرش‌های دست‌بافت، گبه‌ها، گلیم‌ها، جاجیم‌ها، پارچه‌های رنگی عشایر، میناکاری، شیشه‌گری، نقاشی گل و مرغ و سایر محصولات هنری موجود است.
در بازار وکیل شیراز، بسیاری از فروشندگان محصولات صنایع دستی مستقر هستند که می‌توانید از آنها محصولات مورد نظر خود را بخرید. اما بهتر است قبل از خرید، قیمت‌ها را مقایسه کنید و از کیفیت محصولات اطمینان حاصل کنید. همچنین ممکن است برخی از فروشندگان به شما تخفیف دهند، بنابراین حتماً قیمت‌ها را مذاکره کنید.
همچنین در بازار وکیل، می‌توانید از فروشندگان محلی مستقیماً خرید کنید که این امر می‌تواند به آنها کمک کند تا درآمد بیشتری داشته باشند و شما هم از قیمت‌های منصفانه‌تری برخوردار شوید.
سرای مشیر
سرای مشیر یا سرای گلشن یک مقصد جذاب در بازارهای سنتی شیراز است که هنرمندان و صنایع دستی شهر را به نمایش می‌گذارد. این بازار به دلیل معماری زیبا و میراث فرهنگی خود، همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
در سرای مشیر می‌توانید انواع هنرهای دستی شیرازی را پیدا کنید. از جمله مهمترین هنرهایی که در این بازار قابل دسترسی است. می‌توان به خاتم‌سازی، حکاکی و تراش سنگ‌های قیمتی، معرق، قلمزنی، ساخت زیورآلات دست‌ساز نقره و طلا و گبه اشاره کرد. با تفرج در این بازار، شما می‌توانید زیبایی و غنای هنرهای دستی شهر شیراز را درک کنید. و محصولات متنوعی را برای خرید انتخاب کنید.
اگر به دنبال یافتن هنرمندان محلی و محصولات دست‌ساز با کیفیت هستید، سرای مشیر یکی از بهترین مقصدهاست.
بازار حاجی
بازار حاجی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بازارهای شیراز، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و تاریخ این شهر دارد. این بازار که در نقطه‌ای استراتژیک و مرکزی قرار دارد، به عنوان یکی از مقاصد گردشگری اصلی شیراز شناخته می‌شود.
هنگام ورود به بازار حاجی، شما رو به رو با یک فضای پرانرژی و پراز زندگی خواهید بود. می‌توانید در این بازار از زیبایی‌های معماری تاریخی آن لذت ببرید و در عین حال از انواع محصولات محلی و سنتی بهره‌مند شوید.
از جمله محصولاتی که می‌توانید در بازار حاجی پیدا کنید، پارچه‌های رنگی و بافته‌های محلی است. خرید پارچه از بازار حاجی به شما فرصتی عالی برای انتخاب از بین طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها و الگوها می‌دهد. همچنین می‌توانید از فروشندگان محلی مستقیماً خرید کنید و از دستاوردهای هنری و محصولات با کیفیت شیرازی بهره‌مند شوید.
نتیجه گیری
بدون شک گردشگری نقش بسیار مهمی در تقویت و توسعه صنایع دستی و اقتصاد محلی دارد. صنایع دستی در شیراز نیز به عنوان یکی از جواهرات فرهنگی و تاریخی این شهر، همواره جلب توجه گردشگران بوده است.
با ورود کرونا و محدودیت‌های مربوط به آن، صنایع دستی شیراز و سایر مناطق نیز دچار رکود شده و هنرمندان محلی از این وضعیت آسیب دیدند. اما با کاهش محدودیت‌ها و احیای صنایع دستی، خرید این محصولات می‌تواند به اقتصاد محلی کمک بزرگی کند. و همچنین به حمایت از هنرمندان محلی و حفظ ارزش‌های فرهنگی کمک کند.
از طرفی، تجربه گردشگران در خرید صنایع دستی و سوغاتی‌های شیراز می‌تواند به سایر کاربران اطلاعات مفیدی ارائه کند. و آنها را برای خرید محصولات محلی و هنری به این منطقه وادار کند.
