کتاب هنر شفاف اندیشیدن (The Art of Thinking Clearly) یک کتاب تأثیرگذار از رولف دوبلی است که به خطاهای شناختی ما در هنگام فکر کردن و تصمیم‌گیری می‌پردازد.
کتاب هنر شفاف اندیشیدن یک کتاب اعجاب‌آمیز درزمینهٔ ی رشد فردی است و خواندن آن به تمام افرادی که در مسیر رشد فردی قرار دارند پیشنهاد می‌شود.
مقدمه‌ای بر هنر شفاف اندیشیدن
به دست آوردن کلید موفقیت شاید رمزآلودترین پدیده‌ی بشریت است که تمامی انسان‌ها از قرن‌ها پیش برای به دست آوردن آن در حال رقابت و تلاش هستند. تمامی انسان‌ها سعی دارند فاکتورهای موفقیت را بدانند و با عمل کردن به او به موفقیت برسند، اما رولف دوبلی در کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» معتقد است که برای موفقیت باید عوامل شکست و عدم موفقیت را نیز بررسی و تشخیص دهید.
«عدم شفاف اندیشیدن» که نویسنده‌ی این کتاب به آن «خطای شناختی» می‌گوید، یک آفت است و مانند یک مانع بزرگ بر سر راه مسیر موفقیت قرار می‌گیرد.
رولف دوبلی اشتباهات متداول و خطاهای شناختی مرسوم در منطق انسان را بررسی می‌کند و به خواننده کمک می‌کند تا به مهارت هنر شفاف اندیشیدن دست پیدا کند.
رولف دوبلی در این کتاب به شما یک راهکار برای یک زندگی بی‌خطا ارائه نمی‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند تا با دید دقیق‌تر و شفاف‌تری به خطاهای شناختی خود (که سال‌ها با آن‌ها زندگی کرده‌اید) نگاه کنید.
خلاصه کتاب هنر شفاف اندیشیدن (The Art of Thinking Clearly)
انسان در طول زندگی خود به‌صورت آگاهانه و یا ناآگاهانه دچار خطاهای بسیاری در ابعاد مختلف می‌شود و در حقیقت پیش‌بینی و تشخیص خطاها کار دشواری است.
اما اگر یک کتاب مانند یک دایره المعارف یک لیست جامع از خطاهای شناختی متداول ذهن انسان را در اختیار ما قرار دهد و ذهن ما را نسبت به خطاهای قبل و آینده آگاه کند، بی‌تردید می‌توان پیش‌بینی کرد که احتمال وقوع خطاهای آینده کمتر می‌شود.
بدیهی هست که عدم آگاهی به عملکرد غلط منجر می‌شود و آگاهی می‌تواند جلوی میزان قابل‌توجهی از خطاها را بگیرد، غالب خطاهایی که انسان دچار آن می‌شود از نحوه تحلیل و تفکر او نشأت می‌گیرد. کتاب هنر شفاف اندیشیدن شما را با خطاهای شناختی خود روبرو می‌کند و این فرصت را به شما می‌دهد تا با دیدی شفاف‌تر به بررسی ذهن، تفکر و عملکرد خود بپردازید.
این کتاب مشخصاً درباره‌ی خطاهای ذهنی انسان در موقعیت‌ها و شرایط مختلف زندگی است.
نویسنده این کتاب، از ما سؤالاتی این‌چنینی می‌پرسد:
آیا ما همواره تصمیمات صحیحی می‌گیریم؟
با توجه به اینکه تصمیمات ما همیشه برگرفته از نوع تفکر ماست، آیا ذهن ما بهترین رویکرد را دارد؟
رولف دوبلی در این کتاب عواملی که به‌صورت ناخودآگاه بر ذهن ما سیطره دارند را رسوا می‌کند، او معتقد است که شناخت خطاهای شناختی ذهن، می‌تواند تأثیر بسرایی در تصمیمات و درنتیجه کیفیت زندگی ما داشته باشد.
نویسنده‌ی کتاب هنر شفاف اندیشیدن شما را به تفکر صحیح و بدون تعصب دعوت می‌کند و بر این باور است که به این روش می‌توان به موفقیت و کمال دست پیدا کرد.
رولف دوبلی در این اثر فاخر، با زبانی ساده و روان به بررسی موشکافانه‌ی ذهن و رفتار انسان می‌پردازید و به او گوشزد می‌کند که همیشه این احتمال وجود دارد که تصمیمات شفاف و صادقانه‌ای توسط انسان گرفته نشود.
نویسنده‌ی کتاب هنر شفاف اندیشیدن، خطاهای شناختی متداول ذهن انسان را در ۰۰ فصل تشریح و برای انتقال بهتر مفاهیم از داستان‌هایی واقعی استفاده می‌کند. برخی از فصل‌های مهم این کتاب عبارت‌اند از:
- چرا باید به قبرستان‌ها سری بزنی؟
- نوشیدنی مجانی را قبول نکن
- آیا دانشگاه هاروارد شما را باهوش‌تر جلوه می‌دهد؟
- مراقب موارد استثنا باش
- چرا ابرها را به شکل‌های مختلف می‌بینی؟
- جگرگوشه‌های خودت را بکش
- اگر پنجاه میلیون نفر چیز احمقانه‌ای بگویند، او چیز کماکان احمقانه است
- تسلیم مرجعیت نشو
- چرا باید گذشته را فراموش کنی؟
- دوستان سوپر مدل خود را در خانه رها کن
کتاب شفاف اندیشیدن برای چه کسانی مناسب است؟
- مدیران، مشاورین و تمام افرادی که به مباحث روان‌شناختی نیاز و علاقه دارند.
- افرادی که قصد دارند در مورد خطاهای شناختی ذهن انسان آگاه شوند.
- افرادی که در مسیر رشد خود تمایل دارند تا از خطاهای رایج ذهن خود جلوگیری کنند.
مهم‌ترین خطاهای شناختی ذهن از منظر رولف دوبلی در کتاب هنر شفاف اندیشیدن
۱- چرا باید به قبرستان‌ها سری بزنی؟
اولین خطای شناختی که در خلاصه‌ی کتاب هنر شفاف اندیشیدن به آن می‌پردازیم، خطای بقا است. رولف دوبلی در این بخش از کتاب هنر شفاف اندیشیدن به بررسی موضع تخمین احتمال شکست و موفقیت می‌پردازد.
او می‌گوید که ما نباید بر کارهایی که در جهان به پایان نرسیده و یا دچار شکست شده چشممان را ببندیدم، درواقع منظور رولف دوبلی این است که در شروع و انجام هر کاری علیرغم اینکه باید مثبت اندیش باشیم، بایستی همان‌قدر که احتمال پیروزی می‌دهیم، احتمال شکست نیز بدهیم و شکست خوردن پروژه را هم به‌عنوان یک سناریو احتمالی در نظر داشته باشیم.
به‌عنوان‌مثال شرکت‌های نوپا زیادی شکست می‌خورند و حتی موفق به فروش یک محصول نمی‌شوند، باید با دیدی باز و شفاف این موارد را بررسی کرد.
۲- خطای توهم بدن شناگر
دومین خطای شناختی ذکر شده در کتاب هنر شفاف اندیشیدن، خطای توهم بدن شناگر است. حتماً شما هم شناگرانی با بدن‌های ورزیده و زیبا را دیده‌اید. این امکان وجود دارد که تصور کنیم که اگر ما هم شناگر شویم بدنی زیبا و ورزیده خواهیم داشت، اما غافل از این هستیم که این تصور ما فقط یک توهم است.
ما نمی‌دانیم که آیا آن شناگر به دلیل داشتن بدنی ورزیده و زیبا انتخاب‌شده و یا اینکه شنا کردن باعث زیبا و ورزیده شدن بدن او شده است.
رولف دوبلی در قسمتی دیگر می‌گوید «غالب دانشمندان علوم روان‌شناختی و اجتماعی معتقد هستند که سعی و کوشش برای شادمان‌تر شدن، درست مانند تلاش برای بلندقدتر شدن، بی‌نتیجه است؛ بنابراین توهم بدن شناگر، خودفریبی و خطای شناختی است.»
۳- ابرها را به شکل‌های مختلفی می‌بینی؟
دوبلی در این بخش به تشریح خطای شناختی «توهم دسته‌بندی» می‌پردازد. واقعیت این است که اکثر الگوهایی که انسان تصور می‌کند یک الگوی مشخص است اشتباه تشخیص داده شده، و این خطا از تمایل ذهن انسان به تعریف الگوهای ثابت و تکرارپذیر در هر شرایط و موقعیت است.
در این بخش از کتاب هنر شفاف اندیشیدن، رولف دوبلی توصیه می‌کند که اگر الگویی یافتید تا حتی‌الامکان سعی کنید او را در معرض آزمون و تحلیل قرار دهید تا قادر باشید با شفافیت به درست یا غلط بودن آن برسید.
۴- اگر میلیون‌ها نفر چیز احمقانه‌ای بگویند، آن چیز کماکان احمقانه است؟
چهارمین خطای ذهنی-شناختی موجود در کتاب شفاف اندیشیدن، خطای تائید اجتماعی است. این خطای شناختی یک موضوع بسیار مهم است که در مواقع زیادی با آن روبرو می‌شویم.
گویا شباهت رفتاری تعداد زیادی از انسان‌ها، این پیام خطا را به ذهن ما مخابره می‌کند که کار صحیح همین کار است چون افراد زیادی در حال انجام ان هستند. درواقع با دریافت این پیام نوعی اطمینان و امنیت کاذب در ذهن ما شکل می‌گیرد؛ اما حقیقت امر این است که اگر تعداد زیادی از انسان‌ها یک رفتار مشابه را انجام دهند، آن کار صحیح است.
۵- چرا هیچ غذایی غذای خانگی نمی‌شود؟
وقتی‌که کارکنان یک سازمان به دنبال مطرح‌شدن خود در سازمان هستند و به‌صورت مستمر در حال اعتباربخشی به خود میباشند، این خطای شناختی رخ می‌دهد. در این شرایط کارکنان آن‌قدر کوچک می‌شوند که حتی از انجام بهترین روش‌ها و ایده‌ها دوری می‌کنند و دائماً در حال تبلیغ خود و روش خود هستند. درواقع در این شرایط سندرومی ایجاد می‌شود که فرد به این باور است که هرچه که خودش ساخته درست و بی‌نظیر است.
۶- چرا باید کشتی‌های خود را آتش بزنید؟
بهترین و مجرب‌ترین روش برای برنامه‌ریزی راه یک موفقیت، حذف کارهایی است که نباید آن‌ها را انجام دهید. شما باید یاد بگیرید که درها را ببندید! یک استراتژی قوی برای زندگی خود تدوین کنید و لیست کارهایی که نباید انجام دهید را در آن استراتژی ذکر کنید.
۷- سرعت‌گیر در مقابل شماست
به‌طورکلی منطق «تصمیم‌گیری ساده»ال خصوص تصمیم‌گیری‌های حیاتی کار راحتی نیست.
همان‌طور که میدانید فکر کردن خسته‌کننده‌تر از احساس کردن است. افراد دارای منطق قوی، با تحلیل و بررسی یک شرایط تصمیم‌گیری می‌کنند. تصمیم افراد احساسی به این بستگی دارد که در شرایط تصمیم‌گیری چه احساسی دارند.
دوبلی در این قسمت توصیه می‌کند که با تمامی تفکرات منطقی خود به‌صورت نقادانه برخورد کنید. صرفاً هر چیزی که به ذهن شما خطور می‌کند صحیح نیست سعی کنید به پاسخ‌های ساده و کلیشه‌ای که به ذهنتان می‌آید را بها ندهید.
۸- چرا چیزهای کوچک بزرگ جلوه می‌کند؟
در علم آمار یک قانون تحت عنوان «قانون اعداد بزرگ» وجود دارد، کاربرد قانون اعداد بزرگ در استنتاج آماری است. طبق این قانون، هر زمان حجم نمونه تصادفی بزرگ باشد، این نمونه می‌تواند یک نماینده از مشخصات جامعه‌ای باشد که آمار از آن استخراج‌شده است.
همان‌طور که ذکر شد، این قانون در مورد نمونه‌های با حجم بزرگ صدق می‌کند، اما تورسکی و کانمان در تحقیقات روانشناسی خود به این نتیجه رسیدند که در واقعیت آنچه در میان افراد جامعه وجود دارد «اعتقاد به قانون اعداد کوچک» است.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که نمونه‌های با حجم کوچک هم نماینده مشخصات جامعه خود هستند، به بیانی ساده‌تر، این خطای شناختی، این افراد بر اساس روندهای اخیر و کوتاه‌مدت بازدهی یک بازار مالی وارد سرمایه‌گذاری می‌شوند.
پس هر زمان به یک آمار خیره‌کننده در یک مقادیر کوچک برخورد کردید، حواستان را جمع گنید، خطر خطای شناختی در کمین شماست.
دانیل کانمن، برنده جایزه نوبل، معتقد است که حتی دانشمندان بزرگ و باتجربه هم گاهی دچار خطای قانون اعداد کوچ می‌شوند.
۹- به دشمنت اطلاعات بده!
در این قسمت از کتاب هنر شفاف اندیشیدن به خطای شناختی «انحراف اطلاعات» می‌رسیم.
شاید بسیاری از افراد تصور کنند که هرچقدر اطلاعاتشان بیشتر باشد، قدرت آن‌ها افزایش می‌یابد، اما حقیقت این است که اطلاعات اضافی ارزش چندانی در زندگی ندارند.
دانیل جی بورستین (Daniel Joseph Boorstin) تاریخ‌نگار و نویسنده آمریکایی، بیان می‌کند که «بزرگ‌ترین مانع اختراع و اکتشاف، جهل نیست، بلکه توهم اطلاعات است.»
پس دفعه‌ی بعد اگر رقیبتان را دیدید با بمباران اطلاعاتی او را نابود کنید! حجم انبوه اطلاعات باعث می‌شود ما از اطلاعات کاربردی‌تر، اصلی‌تر و ضروری‌تر محروم شویم و به کسب اطلاعاتی بپردازیم که نقشی در تصمیم گیرهای مهم زندگی ما ندارند.
۱۰- چیزی به نام جنگ متوسط وجود ندارد
دهمین خطای شناختی ذکرشده در کتاب هنر شفاف اندیشیدن «جنگ میانگین» است. میانگینی که در این قسمت مدنظر دوبلی است، یعنی در کاسه ریختن و همجنس کردن نتایجی است که لزوماً همگن نیستند.
توجه به میانگین و کلی‌گرا بودن در شرایطی که جزییات اهمیت بسیاری دارد و میانگین حقیقت موجود را نشان نمی‌دهد، منجر به وقوع یک خطای مهلک در تصمیم‌گیری می‌شود.
۱۱- طوری زندگی کنید گویی فقط یک روز دیگر زنده‌اید
خطای شناختی بعدی از کتاب هنر شفاف اندیشیدن، لذت اغراق‌آمیز از لحظه و توجه بیشتر به دل‌خوشی‌های کوتاه‌مدت تا نتایج بلندمدت است.
برای درک بهتر این خطای شناختی، تصور کنید که از شما بخواهند امروز از زندگی لذت نبرید و در ازای این کار، در آینده پاداش بزرگی را دریافت کنید، پذیرش یا عدم پذیرش این درخواست، مفهوم دقیق این نوع خطای شناختی است.
۱۲- هرکسی در اوج زیبا به نظر می‌رسد
اثر هاله‌ای یا خطای هاله‌ای، یک پدیده‌ی روان‌شناختی است که علاوه بر اشخاص، شرکت‌های بزرگ و برندهای محبوب جهان از آن برای افزایش سود خود استفاده می‌کنند.
این خطای شناختی به این صورت است که در آن، افراد خصوصیت خاصی از یک انسان، شی‌ء و هر چیز دیگر را معیاری برای قضاوت در مورد کل آن در نظر می‌گیرند.
به بیانی ساده‌تر اثر هاله‌ای وقتی اتفاق می‌افتد که یک مسئله چند بعدی را در نظر بگیریم، تنها به یک بعد او توجه کنیم و بر اساس همان یک بعد بقیه ابعاد را قضاوت کنیم.
رولف دوبلی توصیه می‌کند که باید از ظاهر و پوسته فراتر رفت. درصورتی‌که شناخت عمیقی از پدیده‌ها نداشته باشید باید منتظر پیامدها، تأثیرات منفی و مخرب این اثر بر زندگی خود باشید.
۱۳- تصمیمی را بر اساس نتیجه‌اش قضاوت نکنید
«خطای نتیجه» یکی دیگر از خطاهای شناختی رایج در ذهن انسان است. اکثر ما اتفاقات و تصمیمات را با توجه به نتایج حاصل‌شده آن‌ها ارزیابی می‌کنیم. درحالی‌که در بسیاری از موارد این امر فقط مشاهده‌ی جنبه‌ی نهایی یک فرایند است و در این نتایج، فاکتورهای غیرقابل‌کنترل بیرونی زیادی نقش و تأثیر داشته‌اند.
بنابراین، ارزیابی باید همیشه بر اساس یک فرایند تجمیع شده از تمامی اجزای دخیل در فرایند انجام شود و نه‌فقط بر یک بخش او.
۱۴- کمتر از چیزی که تصور می‌کنی در اختیار توست
خطای شناختی بعدی «توهم کنترل» است. توهم کنترل به تمایل رفتاری فردی گفته می‌شود که فرد تصور می‌کند کنترل تمام‌کارها و اتفاقات در دست اوست. درحالی‌که در حقیقت این‌چنین نیست.
اکثر انسان‌ها بر این باور هستند که توانایی کنترل هر وضعیت و موقعیتی را دارند. درحالی‌که همیشه متغیرهای خارجی تعریف‌نشده‌ای وجود دارد که خارج از کنترل ما هستند.
کتاب هنر شفاف اندیشیدن به ما نمی‌گوید که تلاش کتیم متغیرهای خارجی را تحت کنترل بگیریم، بلکه توصیه می‌کند به این درک و آگاهی برسیم که کنترل شرایط صد در صد در اختیار ما نیست و ما باید تمرکز خود را بر بخش‌هایی که بر آن‌ها کنترل داریم معطوف بداریم.
۱۵- چرا باید دفترچه خاطرات داشته باشید؟
خطای بازنگری نوع دیگر از خطاهای شناختی بیان‌شده توسط رولف دوبلی است. معادل این خطا در جمله‌ی «من به تو گفته بودم» قابل‌درک است.
نتیجه‌ی اعتماد بیش از به دانسته‌ها و پیش‌بینی‌ها یک مانع برای بررسی جوانب موضوعات در آینده است، درواقع پس از چند موفقیت از سر بخت و اقبال که ما او را بر اساس دانسته‌ها و پیش‌بینی‌های خود تعبیر می‌کنیم، موجب می‌شود تا ریسک زیادی را در تصمیمات آینده خود داشته باشیم.
۱۶- دانش و توانایی‌های خود را دست بالا می‌گیری
خطای بیش اعتمادی؛ این خطا شباهت زیادی با خطای بازنگری دارد.
میل به دست بالا گرفتن دانش، در افراد متخصص‌تر، باسوادتر و با دانش بیشتر است، بنابراین میزان تحصیلات، تخصص و جایگاه اجتماعی بالا ما را از خطاها مصون نمی‌دارد.
۱۷- حتی داستان‌های واقعی هم افسانه‌اند
خطای بعدی از خطاهای شناختی ذکرشده در کتاب هنر شفاف اندیشیدن، «خطای داستان» است. این خطا یک خطای مهم و متداول است و همواره در معرض این خطا قرار داریم.
نویسندگان با انتقال مفاهیم از طریق داستان‌ها قادر هستند خطاهای ذهنی در درک شفاف از حقیقت یک مطلب را چند برابر کنند.
داستان‌ها پتانسیل بالایی در حذف نکات مهم و بااهمیت نشان دادن هدف را به‌خوبی دارند
۱۸- مراقب موارد استثناء باش
این قسمت از کتاب هنر شفاف اندیشیدن به تشریح «خطای تائید» می‌پردازد. درواقع فرد دچار این خطای ذهنی تمایل بالایی به دریافت اطلاعات تائید شده دارد. درواقع در این نوع خطا فرد فقط اطلاعاتی را قبول می‌کند که اطلاعات قبلی ذهن ما را تائید کند. درواقع فرد دارای این خطای شناختی اطلاعات جدید را نمی‌پذیرد و بایستی اطلاعات دریافتی او تأییدی بر اطلاعات قدیمی او باشد.
۱۹- جگرگوشه‌های خودت را بکش!
«خطای تائید ۲» معمولاً در تصمیم‌گیری‌های خود با فرضیات زیادی سروکار داریم. از بین این فرضیات مدارک و شواهدی مطابق یا متناقض با نظر ما وجود دارد، اما ما ترجیح می‌دهیم که به سمت شواهدی یا مدارکی برویم که نظر ما را تائید می‌کند.
۲۰- تفاوت ریسک و عدم قطعیت
در این بخش از کتاب هنر شفاف اندیشیدن به خطای شناختی «نفرت از عدم قطعیت» پرداخته می‌شود.
به‌طورکلی ریسک یک مبحث قابل‌اندازه‌گیری است درحالی‌که حجم ابهام در عدم قطعیت بسیار بالا و رویارویی با او بسیار دشوار است.
شاید مفهوم این دو واژه تا حد زیادی به هم شبیه هستند اما واقعیت این است که حتی نوع رویارویی با این دو مفهوم تفاوت دارد.
شما نمی‌توانید تأثیری بر عدم قطعیت داشته باشید و همین امر باعث سختی مسئله می‌شود و احتمال بروز خطای ذهنی را بالاتر می‌برد.
۲۱- تضاد انتخاب
در عصر جدید، انسان‌ها حق انتخاب‌های زیادی دارند، انواع برندها، انواع خوراکی‌ها، انواع معیارها و … همه این‌ها موجب سردرگمی در انتخاب کردن می‌شوند. زیاد بودن حق انتخاب‌ها، انسان‌ها را دچار سرگیجه و سردرگمی می‌کند و زمانی که این حق انتخاب‌ها از حد بگذرد، کیفیت زندگی ما را از بین می‌برد.
بری شوارتز، روانشناس، درباره‌ی خطای شناختی «تضاد انتخاب» مثالی را مطرح کرده است؛
سوپرمارکتی مشتریانش را در معرض یک آزمون قرار داده است، روز اول خریداران بیست‌وچهار نوع مربا را امتحان کردند و باوجود تخفیف خوب، میزان خرید زیادی انجام نشد! در روزهای بعد که تنوع کالاها کمتر شد میزان خرید افزایش پیدا کرد. دلیل این تغییر فقط محدودسازی انتخاب بود.
به‌طورکلی انتخاب‌های زیاد به تصمیم‌گیری‌های ضعیف منتهی می‌شود و موجب نارضایتی و تصمیم‌گیری نامطمئن می‌شود
۲۲- خطای علاقه
همه‌ی افراد بر اساس احساس خود به فرد یا پدیده‌ی خاصی به او توجه می‌کنند، از او خرید می‌کنند یا به او کمک می‌کنند.
برای همین است که حضور افراد کاریزماتیک و جذاب در تبلیغات مؤثر است.
دوبلی در این قسمت توصیه می‌کند که اگر فروشنده هستید، سعی کنید کاری کنید که مشتریان فکر کنند دوستشان دارید حتی اگر چاپلوسی به نظر بیاید.
۲۳- خطای مالکیت
در این بخش از کتاب هنر شفاف اندیشیدن به درگیر بودن ما به خواسته‌هایمان و مهم بودن مالکیت اشیا و املاک برای ما، اشاره می‌شود.
عموماً وقتی‌که مالک چیزی می‌شویم آن چیز ازنظر، بسیار ارزشمندتر از دیدگاه بقیه است. برای همین حاضر به فروش او حتی باقیمت‌های بالاتر نیستیم، این همان خطای مالکیت است.
این خطا موجب می‌شود تا چند سفر جلوی قیمت فروشمان اضافه کنیم! مانند کسانی که به نظر عاطفی به خانه خود وابسته هستند و همیشه قیمت را بیش‌ازاندازه گران تعیین می‌کنند!
پس سعی کنید به هیچ‌چیز وابستگی نداشته باشید تا با از دست دادن او دچار مشکلات روحی و روانی نشوید. هیچ‌چیز در این جهان ثابت نیست و این امکان وجود دارد که هر چیزی را یک روز از دست بدهیم.
۲۴- خطای تصادفی
حتماً برای شما هم پیش‌آمده که برخی اتفاقت زندگی خود را تصادفی قلمداد کنید. مثلاً در حال فکر کردن به یک دوست هستیم و همان لحظه آن دوست تماس می‌گیرد. این اتفاق به‌صورت اتفاقی رخ نداده است بلکه بر اساس احتمالات امکان اینکه او با ما تماس می‌گرفت وجود داشت.
روانشناسان این مسئله را پدیده‌ی هم‌زمانی نام‌گذاری می‌کنند. انسان‌ها زمان تخمین زدن دچار اشتباه می‌شوند، درست است که اتفاقات تصادفی نادر هستند اما امکان وقوع آن‌ها وجود دارد.
۲۵- گروه اندیشی
حتماً برای شما هم پیش‌آمده که در یک گروه حضورداشته‌اید و وقتی‌که چند نفر شروع به کف زدن کردند، شما نیز با جمع همراه شده‌اید. به‌طورکلی اگر نظر مخالفی هم در یک گروه باشد ما آن را بیان نمی‌کنیم و بر نظر جمعی پافشاری می‌کنیم، حتی اگر برخلاف عقاید ما باشد.
این یک مثال بارز از خطای گروه اندیشی است.
در خیلی از موارد گروه اندیشی باعث شکست می‌شود. مثلاً در جنگ آمریکا و کوبا، چون سربازان جرئت مخالف با رهبر و فرمانده گروه را نداشتند، طبق دستور او پیشروی کردند و در این جنگ شکست خورند.
برای مقابله با گروه اندیشی سعی کنید هرچه در ذهنتان وجود دارد را بیان کنید، نظرات مخالف خود را مطرح کنید و فرضیات را نقد کنید، حتی اگر از منطقه‌ی آسایش خود خارج شوید. شاید این‌گونه شما محبوبیت خود را از دست بدهید اما بی‌تردید مهم‌ترین عضو گروه خواهید بود.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی و خلاصه‌نویسی کتاب تأثیرگذار «هنر شفاف اندیشیدن» پرداختیم. در ابتدا به اهمیت و لزوم شفاف اندیشیدن برای جلوگیری از خلأهای شناختی ذهن اشاره کردیم و به تشریح ۲۵ مورد خطای شناختی متداول در افراد از قبیل موارد زیر پرداختیم:
۱- چرا باید به قبرستان‌ها سری بزنی؟
۲- خطای توهم بدن شناگر
۳- ابرها را به شکل‌های مختلفی می‌بینی؟
۴- اگر میلیون‌ها نفر چیز احمقانه‌ای بگویند، او چیز کماکان احمقانه است
۵- چرا هیچ غذایی غذای خانگی نمی‌شود؟
۶- چرا باید کشتی‌های خود را آتش بزنید؟
۷- سرعت‌گیر در مقابل شماست
۸- چرا چیزهای کوچک بزرگ جلوه می‌کند؟
۹- به دشمنت اطلاعات بده!
۱۰- چیزی به نام جنگ متوسط وجود ندارد
۱۱- طوری زندگی کنید گویی فقط یک روز دیگر زنده‌اید
۱۲- هرکسی در اوج زیبا به نظر می‌رسد
۱۳- تصمیمی را بر اساس نتیجه‌اش قضاوت نکنید
۱۴- کمتر از چیزی که تصور می‌کنی در اختیار توست
۱۵- چرا باید دفترچه خاطرات داشته باشید؟
۱۶- دانش و توانایی‌های خود را دست بالا می‌گیری
۱۷ – حتی داستان‌های واقعی هم افسانه‌اند
۱۸- مراقب موارد استثناء باش
۱۹- جگرگوشه‌های خودت را بکش!
۲۰- تفاوت ریسک و عدم قطعیت
۲۱- تضاد انتخاب
۲۲- خطای علاقه
۲۳- خطای مالکیت
۲۴- خطای تصادفی
۲۵- گروه اندیشی
از اینکه تا انتهای مقاله با آژانس دیجیتال مارکتینگ ای تی هما همراه بوده‌اید از شما متشکریم. لطفاً نظرات و تجربیات خود در مورد هنر شفاف اندیشیدن را با ما به اشتراک بگذارید.
